Elektronik Projeler

DAAAN! Kısadevre korumalı!

DAAAN! Ayarlı!

DAAAN! Ucuz!

DAAAN! Kolay!

DAAAN! Çoluk çocuğa, öğrenciye talebeye, uzmana acemiye, mühendise doktora!

 

Değerli okurlarımız, en baştan ikaz ediyoruz: BU DEVREYİ YAPMADIK, DENEMEDİK. Denemek isteyenler için sunuyoruz.

Merhaba arkadaşlar.

Geçen gün bir ağabeyimiz, güç kaynağı devresi sorunca araştırmalarım sonucunda bu çok basit devreyi de bulup, kendisine göstermiştim fakat sebebi odur ki devre aşırı basit bir yapıya sahip, akım kontrol ayarı olmayıp, uzaktan bakana pek cazip gelmeyeceği için istmemişti. Fakat ne yalan söyleyeyim, devrede gözüm kaldı. Herşeyi verilmiş. Üstelik bu basit hali ile kısadevre koruması dahi var.

[attach type=image]13599[/attach]

İnternetten bulmuş olduğum (kaynağı hatırlamıyorum, sahibinden özür dilerim) bu devreyi yapmamış olmama rağmen şöyle baktığım zaman zaten basit olmasından mütevellit, çalışmaması için bir neden göremedim. Herşey gayet güzel yerleştirilmiş, mantıklı bir devre. Parçalar ise kolay bulunuyor ve 2N3055 hariç çok ucuz. Tabii 3055 yerine bir başka muadil parça ile de işinizi görebiliyorsanız kullanabilirsiniz. Zira zaten çizimde de göreceksiniz, T-Blok ile bağlandığından hem test edilmesi hem de değiştirilmesi çok kolay olacak.

[attach type=image]13601[/attach]

[attach type=image]13603[/attach]

Dikkat ettiyseniz devrede iki tane doğrultmaç takılı. Birisi 540X serisi diyot köprüsü diğeri de KBL serisi hazır köprü diyot. BUNLARIN İKİSİNİ BİRDEN TAKMAYACAKSINIZ! Devreye yapım kolaylığı ve kullanıcıya tercih şansı bırakmak amacıyla böyle çizdim ister dört tane diyot takın ister bacak yapısı uymak şartıyla hazır rectifier bridge satın alın. Kartta görünsün diye ikisini de oraya koydum.

Devreyle ilgili önemli bir not, dikkatinizi çekmiştir mutlaka, orjinal devre şemasında 0-30V yazıyor ama ben başlığı 0-24V açmışım. Arkadaşlar bu devre ölçümde 30Vler seviyesinde verse de yüke bindiği anda çökecektir. Zaten 24V trafo ile 30V çıkış alabilmeniz için bu devrenin PWM tabanlı olması gerekiyordu. Böyle lineer bir regülatör ile 24 to 30 alma şansınız yok.

İkinci önemli nokta orjinal şemada zener diyodu 20V seçilmiş ben 24V koydum şayet usta abiler yok öyle olmaz 20V koy derlerse hayhay.

Üçüncü not, devreyi sunduğum abimiz için USB çıkışı, Fan için ntc'li devre ve ayrıca Panelmetre için güç sağlayan bir güç kartı da vardı onu da ekledim, ondan da istifade ederek birçok devrenizi beslemek için güzel bir güç kaynağı yapmış olacaksınız.

Trafo gücü 15W 'tan aşağı olmazsa iyi olur.

3055 ya da muadil kullanacağınız parçayı soğutmanız çok önemli. Heatsink olayına karışmıyorum, uygun seçersiniz. Fan ise mutlaka kullanın derim hem devreye hem trafoya ilaç gibi gelir.

Gerek devrenin gerekse USB-NTC-PANELMETRE'nin baskılarını zipe ekledim. Ekleri ve resimleri giriş yapmadan göremezsiniz.

Saat oldu 05:12,
seron'un gözler oldu eşşeğin ..... neyse.

İyi çalışmalar dilerim.

Devre Şemasında sembol hatası var şase hattının olduğu hat köprü kısmında pozitif olarak sembol edilmiş.

Alıntı yapılan: Furkan KELEŞOĞLU - 03 Haziran 2020, 05:44:37Devre Şemasında sembol hatası var şase hattının olduğu hat köprü kısmında pozitif olarak sembol edilmiş.

Emin olmak için yazıyorum.
Bu devrenin artısı şase. Ana güç transistörüne bakarsan emiteri eksiye gidiyor. Çıkışı ise akım kazancını yüksekvtutmak içim kollektöre verilmiş. Biraz ters bir devre. Bunun bir benzerini yıllar evvel bir teknik kitapta da görmüştüm.
Emin misin ya da söylemek istediğin bu muydu?

yani bilmiyorum sembole göre kondansatörün yönüde yanlış ozaman  ana güç transistörünün emitörü olan kısıma kondansatörün + kutbu geliyor. ya böyle bir tasarım var ben bilmiyorum yada bu devrede yanlış bir şey var yani. eğer ben yanlış düşünüüyorsam aydınlatın ben

Alıntı yapılan: Furkan KELEŞOĞLU - 03 Haziran 2020, 18:53:19yani bilmiyorum sembole göre kondansatörün yönüde yanlış ozaman  ana güç transistörünün emitörü olan kısıma kondansatörün + kutbu geliyor. ya böyle bir tasarım var ben bilmiyorum yada bu devrede yanlış bir şey var yani. eğer ben yanlış düşünüüyorsam aydınlatın ben

Sen programlamayla uğraşmaktan elektroniği unutmuşun
Kondansatörlerin artıları şaseye yani artıya bakıyor. Kısa olan kesik çizgi artıdır sembolde. Adam oraya artı işareti koymaya üşenmiş dur ben onu düzelteyim

Değerli arkadaşımız Furkan ve anlama güçlüğü çekebilecek okurlarımız için açıklama ekliyorum.

[attach type=image]13607[/attach]

Her devrede şase (-) olmayabilir. Nadir de olsa bazı devrelerde artı'nın şase olarak çizildiği olmuştur. Bu tasarımcının devrenin özelliklerini belirlerken tercih ettiği bir yöntemdir.

Her devrede artı hattı'nın üstte eksinin altta olduğu düşüncesine kapılmayınız. Bazı devrelerde artı hat aşağıda da olabilir. Yukarıdaki açıklamayı tekrar okuyun.

[attach type=image]13609[/attach]

Yahu Ground işaretinin + hat üzerinde ne işi var o var ise kondansatörler ters o yok ise normal resimde gösterdim.

Alıntı yapılan: Furkan KELEŞOĞLU - 03 Haziran 2020, 19:49:51Yahu Ground işaretinin + hat üzerinde ne işi var o var ise kondansatörler ters o yok ise normal resimde gösterdim.

O kadar bilemem. Ama bildiğim birşey varsa artının da ground olabildiğidir. Ben de aynı şeyi söylüyorum. Ground işareti artıya konmuş. Evet, çünkü artı da ground olabilir. Artı şaseye verilebilir. Artı sistem sıfır noktası olabilir. İstersen diğer sitede de sorabilirsin.

Dur ek yapıyorum.
"Bu devre negatif çıkış veriyor" deniyor sanırım teknikte.

Simetrik güç kaynağını düşün. Ortadaki hat Sıfırdır ve ground oraya verilir.

Fakat en alttaki hat, - dir ve toprağın bağlandığı 0(sıfır hattı) bu hatta göre artıdır. Yani bu teoreme göre sen artıyı şasilemiş oluyorsun

[attach type=image]13613[/attach]

Evet tamam şimdi anladım kusura bakma ,anlam karmaşası yüzünden kafamızda yer etmiş ground hep beslemenin negatifine gider diye.

Alıntı yapılan: seron - 03 Haziran 2020, 20:09:47Dur ek yapıyorum.
"Bu devre negatif çıkış veriyor" deniyor sanırım teknikte.

Simetrik güç kaynağını düşün. Ortadaki hat Sıfırdır ve ground oraya verilir.

Fakat en alttaki hat, - dir ve toprağın bağlandığı 0(sıfır hattı) bu hatta göre artıdır. Yani bu teoreme göre sen artıyı şasilemiş oluyorsun

[attach type=image]13613[/attach]

Burayı okuyunca jeton düştü. 

Alıntı yapılan: Furkan KELEŞOĞLU - 03 Haziran 2020, 21:37:02Evet tamam şimdi anladım kusura bakma ,anlam karmaşası yüzünden kafamızda yer etmiş ground hep beslemenin negatifine gider diye.

Burayı okuyunca jeton düştü. 

İlk başta anlaması güç gelir. Sonra örnekleri gördükçe giderek tecrübe sahibi olursun.

Bu devreyi biliyorum. Elektronik Devre Uygulamaları 1 2 3 kitaplarından alınmış.

Kitabın yazarlarından birisi üniversitede danışman hocam idi. Abdülkadir Çakır hocam burayı okuyorsa kendisine sevgi ve selamlar..

Devredeki 2N3055  popüler bir transistör olduğu için böyle bir uygulama yapılmış. Normalde negatif şaseli devrede  PNP güç transistörü kullanılması gerekirdi. PNP transistörler bulması zor ve nispeten daha pahalıdır. Ayrıca yük transistörde emitere bağlanabilse de doğru olan kollektöre bağlamaktır. Böylece beyz akımı yüke göre değişmez. Bu bakımdan fonksiyonel kullanışlı bir tasarım olmuş.

Devrede görüldüğü gibi şase negatif olmak zorunda değildir. Yanılmıyorsam bazı araçlarda pozitif şase olabiliyor. Devre analizinde şase referans anlamına gelir. Voltaj bu noktaya göre ölçülür.

20V zener kritik bir sınırda seçilmiş olabilir. Devre 24V zener ile çalışıyorsa 100uF kondansatörün voltajını 35V veya 50V kullanmak uygun olacaktır. Diyotların küçük akımlı olması ve girişte 2200uf kondansatör kullanılması, bana devrenin küçük güçler için tasarlandığını düşündürdü.  Sanırım kısa devre özelliği ön planda bir güç kaynağı olarak tasarlanmış. Bu nedenle çıkış gerilimi küçük yüklerde düşmeyebilir.

Yinede nihai değerler devrede denenerek seçilmelidir.

Alıntı yapılan: mustafayilmaz - 04 Haziran 2020, 18:37:54Bu devreyi biliyorum. Elektronik Devre Uygulamaları 1 2 3 kitaplarından alınmış.
Kitabın yazarlarından birisi üniversitede danışman hocam idi. Abdülkadir Çakır hocam burayı okuyorsa kendisine sevgi ve selamlar..

https://www.nadirkitap.com/elektronik-devre-uygulamalari-cilt-1-2-3-takim-ersan-sulun-muzaffer-aslan-abdulk-cakir-kitap10576721.html

Bedava... Keşke müsait olsam da alsam. Yazıyı takip eden öğrenci arkadaşlar hobistler varsa alsın daha bu devrelerden aynı baskı stili aynı çizim sitili olarak internette çok görüyorum oldukça güzel uygulamaları var, tavsiye ederim.

Herkese selam olsun, Buradaki güç kaynağının şemasını incelerseniz devrenin current damping modunda çalıştığını göreceksiniz. Öncelikle pozitif ya da negatif yönünün anahtarlanması çok önemli değil neticede uçlar born klemense bağlanacaktır.  Eğer yüksek akım çekilecekse NPN transistör ile regüle edilmiş bir besleme aynı özelliklere sahip PNP transistöre göre daha avantajlıdır dayanıklığı bir tık daha iyidir. Bir avantaj daha var 2N3055 in kollektörü (-) olduğu için soğutucuya izolatörsüz sadece ısı iletici gres sürerek bağlayabilirsiniz hem güç transistörü daha iyi soğuyacak hem de otomatikman güç kaynağınız eksi şase olacaktır. Zener diyot meselesine gelince devre kullanılan zener diyot voltajının iki katını verecektir yani 12V. luk bir zener kullandığınızda çıkış gerilimi maksimum 24V. olacaktır yalnız burada daha önemli bir konu var ki BC160 PNP transistörünün yerine BC307 kullanmanızı tavsiye ederim, böylece kısa-devre durumunda çıkış gerilimi daha hızlı kesime gidecektir. Devredeki seri 330 ohm luk dirençleri 390 ohm ile değiştiriniz. 2N3055 in Bazındaki 22 ohm yerine 680 ohm kullanınız. Potansiyometreyi 10k yerine 1k kullanın ama 12V zener diyot kullandığınızda. Güç kaynağı kısa devre halinde çıkışta + jonksiyon - den daha fazla olacağı için BC160 ın bazına bağlı BA157 diyotu üzerinden akan + gerilim BC160 PNP transistörü kesime götürecek böylece BC141 ve 2N3055 de kesime gidecek kısa devre kalkana kadar besleme gerilimi çıkmayacaktır. Çok az malzeme ile bundan daha marifetli bir güç kaynağı beklemek bencillik olur, yaklaşık 5Amp. akım verebilir aşırı akım çekildiğinde ayarlanmış gerilimin birkaç milivolt düşeceğini bilmenizi isterim çıkıştaki 1000µF lık kondansatörün değerini düşürerek daha stabil çıkış gerilimi alacağınızı düşünüyorum fakat bu kez de güç kaynağında dip gürültüler artacaktır 4X 6Amp. lik diyot ile köprü diyotunuzu oluşturun ve diyotlara paralel 100nF seramik kondansatör bağlayın bu şebekede oluşan ani pik sıçramaları yok edecektir. Köprü diyota bağlı kuplaj kondansatörün değeri en az 6800µF 35V olmalıdır ben 10.000µF 35V kondansatör kullanmanızı tavsiye ederim bu çıkış akımını daha iyi almanızı sağlayacaktır 24V AC besleme için kondansatörün 35Volttan daha düşük gerilimli olanı seçilmemelidir. Besleme trafosunun sekonder gerilimi 24ACV.u aşmasın nedeni daha yüksek gerilim 2N3055 transistörü  sık sık bozacaktır ve aradaki gerilim farkı ısıya dönüşeceğinden Power Supply yerine kalorifer yapmış olacaksınız. 5 Amperlik akım için trafonun 60Watt olması gerekir. Kolay gelsin...

Merhaba.
Çok teşekkür ederim. Yorumlarınızı değerlendirerek PCB'yi güncelledim.

[attach type=image]13917[/attach]

[attach type=image]13919[/attach]

[attach type=image]13921[/attach]


Neler değişti:
-Zener diyodu 12V olarak değiştirildi.
-BC160, BC307 ile değiştirildi.
-Seri 330 Ohm'luk dirençler 390 Ohm olarak değiştirildi.
-2N3055'in beyzindeki 22 Ohm, 680 Ohm olarak değiştirildi.
-Potansiyometre, zener 12V olarak değiştiği için 1k olarak değiştirildi.
-Doğrultma köprüsü 6Amperlik diyotlar ile yenilendi. Alternatif olarak konan hazır köprü kaldırıldı.
-Kullanıcıya elindeki trafoyu daha iyi değerlendirmesi ve yeni trafo arayışına gitmemesi için, 2 uçlu-3uçlu trafo seçeneği yapmasını sağlayacak switch anahtar holleri oluşturuldu ve devre buna göre ayarlandı. Bu anahtar alınırken iki konumlu olmalı ve kontak akımları yeterli olmalıdır.
-Köprü diyot çıkışındaki kuplaj kapasitörü 6800uF-35V olarak değiştirildi; daha büyük yerleştiremedim, çünkü yer kısıtı nedeniyle devreyi sil-baştan yapmam gerekecekti.
-Trafo girişine, aynen tavsiye ettiğiniz gibi doğru trafo takılması için not; ayrıca iki/üç uçlu trafonun nasıl bağlanacağını gösteren işaretler, simgeler eklendi.

Neler değiş(e)medi:
-1000uF kondansatörü değiştirmedim. Çünkü olumsuz etkisinden de bahsetmişsiniz, kalsın.
-Doğrultma köprüsündeki diyotlara kapasitör ekleyemedim. Yer yok. Kullanıcı transformatör pirimerine uygun bir EMI filtre yapıp/satın alıp kullansın.

Aklıma takılanlar:
Diyot köprüsünden kuplaj kapasitörüne kadar olan yolları değişiklikler nedeniyle güncellemek zorunda kaldım. Fakat yer olmadığından en fazla 3,5mm yapabildim. Lehimle biraz şişirilerek takviye edilebilir fakat bu defa da ipek baskı, yeşil boyama yapılamaz. Mecburen lehim banyosu...

Son not: Devre hala denenmemiştir, benim imkanım yok. Olaki yapıp deneyen olursa deneyimlerini ekleyebilir.

Yardımlarınız için teşekkür ederim tekrar. Siz hep bu forumda kalın olmaz mı?

Güle güle kullanın. Baskı için terslenmiş PDF'ler ektedir.

Merhaba Seron, formdaki davetin için çok teşekkür ederim eğer PCB de hat kalınlaştırmak için yer yoksa tavsiyem lehim ile dolgu yapmak yerine uygun tek-damar bakır teli fazla akım çekilecek PCB hattı üzerine yatırıp boydan boya lehimlersen sorunu çözmüş olacaksın. Sadece lehim dolgusu çok sağlıklı olmadığı gibi aslında lehim elektrik açısından iyi bir iletken de değildir yani kısa alanda lehim tamam da uzun alanda lehim hat tercih edilmez. Devreyi denemeni öneririm, şemada kağıt üzerinde çalışıyor gözüküyor pratikte de çalışacağını düşünüyorum.  Bu arada PCB çizimine baktım öyle ince de değil hem çizimin ve yerleştirme planın da güzel olmuş ellerine sağlık yalnız üzülerek söylüyorum bir hatanın dışında BC307 transistör BC140 ın değil BC160 ın yerine kullanılacaktı bunu düzeltmezsen bu devre çalışmaz. 100nF lık seramik kondansatörlere gelince her diyotun anot ve katotuna pararlel birer 100nF kondansatör bağlayacaksın diyot ile birlikte monte edilebileceği gibi PCB Layer kısmından bile bağlanabilir. Daha stabil ve kararlı güç kaynağı yapmak istersen bu iş için tümleşik devreler mevcut örn. LM723 gibi ya da S.M.P.S. için üretilmiş tümleşik devreler var hem P.W.M. çalıştığı için pek ısı sorunu da yok deneyebilirsin. Başarılar...

Haydaaa... bir de iki kişi indirmiş iyi mi
Neyse indirenlerden özür diliyorum, biraz sonra düzeltir yüklerim...

Sanırım bu defa hata yoktur. Transistörün yönüne kadar dikkat ettim.

[attach type=image]13925[/attach]

[attach type=image]13927[/attach]


Diyot köprüsüne alttan C tutturmak zor olmasa gerek. Notlarımızı okuyan arkadaşlar devreyi kurarlarken diyot köprüsündeki her diyotun bacakları arasına arkadan 104 mercimek bağlasınlar. Yapmak istemiyorlarsa trafonun girişine googl'a "EMI filter kit" yazarak görsellerde karşılarına çıkan ürünlerden takabilirler.

@AX
anlattığın açıklamada trafo hesabı ile ilgili bir sorun var mı?
"5 Amperlik akım için trafonun 60Watt olması gerekir. "

Alıntı yapılan: seron - 14 Eylül 2020, 23:24:35@AX
anlattığın açıklamada trafo hesabı ile ilgili bir sorun var mı?
"5 Amperlik akım için trafonun 60Watt olması gerekir. "

Sevgili Seron, devrenin genel yapısı ve trafo ile ilgili notum "Yanıt #13 – 24 Temmuz 2020, 04:28:51" tarihli yazımda zaten mevcut.

Alıntı yapılan: AX - 15 Eylül 2020, 00:48:38Sevgili Seron, devrenin genel yapısı ve trafo ile ilgili notum "Yanıt #13 – 24 Temmuz 2020, 04:28:51" tarihli yazımda zaten mevcut.

Abi teşekkür ederim.
Peki açıklayabilir misin ben kaba hesapla 24V x 5A = 120W buluyorum kaba hesapla. Bunu nasıl hesaplıyoruz? Hiç anlamadığımdan soruyorum.

Genelde bu tür güç kaynakları oto radyo tamiri için kullanılır onun için oradaki referansımız 12Volt tur 12V 5A 60W yapar maksimum gerilimde güç kaynağını kullanacak kimse transformatörünü ona göre seçmeli yalnız burada önemli bir husus var maksimum gerilimde yani 24 Voltta 5 Amper almak istiyorsan bu devre senin ihtiyacına cevap vermez, nedeni 1...2 Amper akım çektiğinde gerilimde ciddi düşmeler göreceksin 5 Amperde gerilim 23V-22V hatta 20 Voltlara kadar düşecektir istersen transformatörü 500 Watt kullan blok kondansatörlerini 30.000 micro farad yap birşey değişmeyecek. AC gerilimi 25ACV. tan 30ACV. a yükseltirsen bu kez 2N3055 üzerinde köfte kızartırsın hatta sık sık yenisi ile değiştirmek zorunda kalırsın çünkü ha-bire yanacaktır. Bu devreye ihtiyacı olan bunu yapar ki birçok amatörün hatta profesyönelin bu devreden memnun olacağı kanısındayım bu devreden memnun kalmayan ya oturur isteklerine cevap verecek bir güç kaynağı tasarlar ya da daha kompleks daha iyi tasarlanmış bir güç kaynağı arayışına gider.

Merhabalar devre son halini aldımı güvenle kullanabilir miyiz acaba