Elektronik Projeler

Merhaba
Yaklaşık 1 senedir elektronik ile hobi olarak ilgileniyorum. Öyle sürükleyici bir alan ki ucu bucağı yok ve insanı etkisi altına alıyor.
Yani bu alanda yeniyim. Delikli kart üzerine devreler yapıp parçaların ne işe yaradığını ve nasıl çalıştıklarını öğrenmeye çalışıyorum.
Derin hesaplamalara girmeden kabaca tecrübe etmeye çalışıyorum. Son zamanlarda da  bu anahtarlamalı güç kaynakları ve güç elektroniği üzerine merak sardım. Eldeki ekipman bir multimetre olunca pek ileri gidilmiyor malesef ama yakın zamanda bir osiloskop edinmeyi düşünüyorum. Gelelim bu konuyu oluşturma amacıma:
Atx güç kaynağının +12, +5 ve +3 voltluk çıkışlarına dokunmadan +12 ve -12 çıkışlarından 24v elde edip aşağıdaki gibi step-down devre ile bu 24 voltu ayarlı hale getirmek istiyorum.
https://imgur.com/zIp2qo2
Amacım sabit çıkışları da kullanabileceğim, ayarlı çıkışta dahil her birinden yaklaşık 5-6 amper alabileceğim bir güç kaynağı oluşturmak. Bu konuda alternatif fikirlere de açığım.
2003 isimli entegre kullanan 300w lık bir güç kaynağı üzerinde çalışmaya başladım. -12v çıkışı düşük güçte olduğundan dolayı yükseltmek için buradaki diyot ve bobinleri değiştirmekle işe başladım.
https://imgur.com/Sc6wMEu
https://imgur.com/bPd5SAo
https://imgur.com/m7RsfFD
Yaptığım değişiklikler ise şöyle -12v çıkıştaki 3 adet fr154 diyotları söküp 2 adet sb2045ct ile değiştirdim ve izole bir şekilde soğutucuya bağladım. Diyotlardan sonraki birleşik bobinde -5v sargısını ve -12v sargılarını çıkarttım. +5v kalın sargıları +12 ve -12 de kullandım. +12 sargısını da ilave bir sargıyla +5v ta kullandım.
-12v katında birleşik bobinden sonraki 400uH lik bobini elimde bulunan 5v katında kullanılan kalın bobin ile değiştirdim.
-5v çıkıştaki 2 adet fr154 diyot, 510r direnç, 470uF kapasitör, 100uH bobini ve 4148 diyotu -5v ihtiyaç olmadığından söktüm.
Aşağıda yaptığım değişiklikleri çizdiğim bir şema var. 3v luk kısmı dahil etmedim oynama yapılmadığından dolayı.
https://imgur.com/QlYOoN7
Güç verdiğimde 5v standby voltajını alıyorum. PS-ON için yeşil kabloyu toprağa çektiğimde ince bir frekans sesi ve +12v çıkışta bir yükselme ve hızla 0 a düşme görüyorum. Anladığım kadarıyla bir korumaya geçme söz konusu.
+ Girişlere dokunmadığım için bu korumanın – girişlerden kaynaklı olduğunu düşünüyorum.
-5v tan çıkan 4148 -12 den çıkan 510r direnç ile birleşip başka bir 4148 den geçerek 2003 ün pin5 ine gidiyor. Sorularım ise şunlar:
*Bu pin5 ve – hatlardan giden elemanlar tam olarak ne iş yapıyor?
*-12v taki diyotları değiştirmem buradaki gerilimi etkilemiş olabilir mi?
*Diyotlar değil ise birleşik bobindeki değişiklik gerilimi etkilemiş olabilir mi?
Buna benzer bir değişikliği TL494 kullanan bir PSU da yapmıştım. Orda amacım sadece +12 ve -12 yi 14 lere çekip tda2030 ve 2050 ler den oluşturduğum amfiyi beslemekti. 5v ve 3v ile işim olmadığından bu kısımları devreden çıkarıp TL494 ün pin1 ve pin2 deki voltaj bölücü dirençlerle oynadım. -12 katının voltajının hep +12 den yüksek olduğunu gördüm. Biri +14 ise diğeri -16, -18 gibi hep diğerinden yüksekti. Son olarak burada bahsi geçen bir modifiye işleminde izolasyon trafosunun şaseye giden kalın sargısını sökmekten bahsediliyordu. Bende bu sargıyı söktüm ve +14.5 ve -14.5 olarak eşitlendiğini gördüm. Benim amacımda tam olarak buydu.
*Bu şaseye giden kalın sargı tam olarak ne iş yapıyor? Aynı şekilde söksem 5v ve 12v gerilimlerde bozulma yaşar mıyım?
Yardımlarınız için şimdiden teşekkürler.

Alıntı yapılan: dede_salih - 12 Mart 2020, 19:46:16+ Girişlere dokunmadığım için bu korumanın – girişlerden kaynaklı olduğunu düşünüyorum.
-5v tan çıkan 4148 -12 den çıkan 510r direnç ile birleşip başka bir 4148 den geçerek 2003 ün pin5 ine gidiyor. Sorularım ise şunlar:
*Bu pin5 ve – hatlardan giden elemanlar tam olarak ne iş yapıyor?
*-12v taki diyotları değiştirmem buradaki gerilimi etkilemiş olabilir mi?
*Diyotlar değil ise birleşik bobindeki değişiklik gerilimi etkilemiş olabilir mi?

Bu sorunu söktüğün elemanları yerine taktıktan sonra konuşalım. 
FR154 , 100uH , 470uH, 510r ve ortak bobinden gelecek olan bağlantı. (bobinde yer yok ise tek spir kullan)
Açılış normale döner ise istersen 2003 ün 5 nolu pini ni inceleriz.

Alıntı YapBende bu sargıyı söktüm ve +14.5 ve -14.5 olarak eşitlendiğini gördüm. Benim amacımda tam olarak buydu.
*Bu şaseye giden kalın sargı tam olarak ne iş yapıyor? Aynı şekilde söksem 5v ve 12v gerilimlerde bozulma yaşar mıyım?
Yardımlarınız için şimdiden teşekkürler.

Transformatör sargısı simetriktir , çıkış voltajı da simetrik olması beklenir. 
Smps nin kalbi olan entegre bütün voltajları okuyabilir , yalnız tek bir döngüyü kontrol edebilir. Bu kapalı çevrimde genellikle + voltajlar kontrol edilir. Uygulamada +12V çıkışından akım çekilince kontrol entegresi azalanı tamamlamak için yükseltmeye çalışır. +12V sabit kalırken -12V çıkışı yükselir. Bu etkiyi azaltmak için filtre bobini aynı nüveye sarılır. +12V akımı arttıkça -12V hattını eksiltecek şekilde etki olur.
Simetrik sargının orta ucu bahsettiğiniz şaseye giden kalın sargıdır.
Ayırdığınızda , çıkış filtre kondansatörü ve yük direncinin etkisiyle eşit voltaj öçebilirsiniz. Bu bir aldanmadır. Ölçüm noktanız değiştiği için farkı göremiyorsunuz. Durum bundan ibaret.
Peki işe yarar mı? Simetrik besleme amfi çıkışı hoparlörden şaseye gidiyor.  Akım trafonun orta ucuna gitmiyorsa nereye gidiyor?
Köprü tipi amfi yaparsan hoparlörün şase bağlantısı olmaz ve bu yöntem işe yarar.
Önerilecek bir yöntem değil.
 Ben olsam +12V çıkışına hazır modül takarım votajı yükseltirim. Ondan sonra ayarlı güç kaynağı kolay. 
Bknz: https://www.robiz.net/powericsmodules/150wboostmodule

Kolay gelsin.
 

Öncelikle hızlı yanıt verdiğiniz için teşekkür ederim.

Alıntı YapFR154 , 100uH , 470uH, 510r ve ortak bobinden gelecek olan bağlantı. (bobinde yer yok ise tek spir kullan)

Bahsettiğiniz gibi -5v katındaki elemanları yerine taktım ama sonuç tatmin edici değil. Şuan çıkışta 50mV görüyorum. PS-ON toprağa çekince 11 ila 10v tan başlayıp aniden 50mV oluyor.
ATX kaynağı temin ettiğim kişi faal olduğunu söyledi ama ben denemedim. Güç vermeden önce bir kontrol etmek istedim. Üst kapağı açtığımda +5v katındaki 2 kapasitörün patlak olduğunu gördüm. Bunları değiştirmeye başlayınca da zaten yapacağım işlem kısa sürecek diye bütün işlemleri yapıp öyle denerim dedim. Çünkü ATX gayet sağlam duruyordu 2 kapasitör hariç neredeyse el değmemiş, tamir görmemiş gibiydi.  Hiç şüphe etmedim.
Geriye yaptığım 2 değişiklik kalıyor. Diyot ve ortak bobin deki değişiklik. Neden çalışmadı anlamış değilim.
Mesajınızı okuduktan sonra bazı konular kafamda netleşti. Ben + ve - ikisi de aynı sargıdan geliyor diye paralel davranırlar diye düşünüyordum ama dediğiniz gibi biri yük altında diğeri de boşta olunca fark illaki olacak.

Alıntı Yap+12V sabit kalırken -12V çıkışı yükselir. Bu etkiyi azaltmak için filtre bobini aynı nüveye sarılır. +12V akımı arttıkça -12V hattını eksiltecek şekilde etki olur.

Filtre bobini dediğiniz ortak sarılmış bobin mi oluyor? Yoksa bu bobinden sonra kanallara ayrı ayrı giden bobin mi? Ortak bobinde fark ettiğim bir durum var. + gerilimler sağdan sola bağlı ise - gerilimler tam tersi şekilde bağlı. Bahsettiğiniz bu etkiyi azaltma olayını gerçekleştiren ortak bobin ise bu şekilde birbirinin tersi yönünde bağlı olmaları bana mantıklı geldi.

Alıntı YapSimetrik besleme amfi çıkışı hoparlörden şaseye gidiyor. Akım trafonun orta ucuna gitmiyorsa nereye gidiyor?

Bahsettiğiniz benim şase bağlantısını kestiğim trafo ise o ATX de standby kısmına dokunmadım. Buradaki trafonun şase bağlantısına gidiyor olabilir diye düşünüyorum. Emin değilim.
3v, 5v, ps-on, pg gibi kullanmayacağım kısımları söktüm. -12 diyot ve ortak bobin sargılarını değiştirdim. KA7500 osilatör ve çıkış kısımlarına dokunmadan voltaj ve akım geri bildirim dirençleriyle oynadım. Aşağıda yaptığım değişiklikleri görebilirsiniz. Eğer bu şekilde sağlıklı değil derseniz bu konuda da fikirlerinizi almak ve daha stabil hale getirmek isterim.
https://imgur.com/BhdQYph
https://imgur.com/RXkUiEz
https://imgur.com/0irbgtB

Alıntı YapKöprü tipi amfi yaparsan hoparlörün şase bağlantısı olmaz ve bu yöntem işe yarar.

Yaptığım amfi devresi 2 adet TDA2030 stereo olarak ayrı 2 kanal ve 2 adet TDA2050 köprü bağlantı olarak tek kanal şeklinde. Aşağıdaki kendinden amfisiz 5.1 ses sisteminde kullanmak için yapmıştım. 4 hoparlörü 2 sağ ve sol olarak 2030 ile bass hoparlörü de 2050 ler ile besleyip 4.1 seklinde kullanmayı düsündüm.
https://imgur.com/VgP1B6M
Amfilerden önce ton kontrol kısmı var onu da aşağıdaki linkten uyguladım. Sadece girişindeki 1u kutupsuz yerine 2.2u ları kutupsuz yapıp bağladım. Başka değişiklik yok.
https://320volt.com/bjt-transistorlu-ton-kontrol-devresi-mono-stereo-tda2030/
https://imgur.com/QQXHWi7
TDA2030 ve TDA2050 ler de datasheet teki referans şemayla neredeyse aynı.
https://imgur.com/69gTm7L
https://imgur.com/CsGeOwp
Amfi sonuç olarak beklentilerimi karşıladı. Beslemesi için yaptığım ATX de çökme gibi bir sorun oluşturmadı. Sadece girişteki 3.5mm jack boştayken birtakım parazitlerden etkileniyor. Bu konuda ki önerilerinize ve şurasını şöyle yap dediğiniz fikirlerinize açığım.
-12 ile hiç uğraşma +12 ye boost dönüştürücü tak diyorsunuz yani. Aslında ilk başlarda fikrim o yöndeydi. Bu tip dönüştürücülerin fiyatları da çok makul zaten ama elimde bolca atıl durumda ATX parçaları olunca birde birkaç basit dönüştürücü devresi görünce kendim yapayım, yaparken de bişeyler öğrenirim diye düşündüm. Peki +12 ve üzerini bu şekilde ayarlı yaptık altındaki voltajlar için ne yapacağız?
Çok uzun tuttum mesajı ama herkes tarafından anlaşılır olmak istedim. İyi akşamlar.

Alıntı yapılan: dede_salih - 14 Mart 2020, 21:29:56Öncelikle hızlı yanıt verdiğiniz için teşekkür ederim.Bahsettiğiniz gibi -5v katındaki elemanları yerine taktım ama sonuç tatmin edici değil. Şuan çıkışta 50mV görüyorum. PS-ON toprağa çekince 11 ila 10v tan başlayıp aniden 50mV oluyor.
ATX kaynağı temin ettiğim kişi faal olduğunu söyledi ama ben denemedim. Güç vermeden önce bir kontrol etmek istedim. Üst kapağı açtığımda +5v katındaki 2 kapasitörün patlak olduğunu gördüm. Bunları değiştirmeye başlayınca da zaten yapacağım işlem kısa sürecek diye bütün işlemleri yapıp öyle denerim dedim. Çünkü ATX gayet sağlam duruyordu 2 kapasitör hariç neredeyse el değmemiş, tamir görmemiş gibiydi.  Hiç şüphe etmedim.
Geriye yaptığım 2 değişiklik kalıyor. Diyot ve ortak bobin deki değişiklik. Neden çalışmadı anlamış değilim.

Yani güç kaynağı zaten sorunluydu. 2003 entegreli güç kaynağını kenara kaldırın. (arızası için uğraşılır ama üzerinde değişiklik için bence yanlış seçim)

Alıntı YapFiltre bobini dediğiniz ortak sarılmış bobin mi oluyor?

Aynen öyle. Daha pek çok yerde karşınıza çıkacak bu yapı. Bifilar Coil : https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e2/Bifilar_wound_toroidal_transformer.jpg
KA7500 ve TL494 aynı yapıdadır. (aynı entegrenin farklı üreticiler tarafından farklı isimlendirilmesi)
Elinde bunlardan var madem o yönde ilerlemek daha doğru olur.

Alıntı YapBahsettiğiniz benim şase bağlantısını kestiğim trafo ise o ATX de standby kısmına dokunmadım. Buradaki trafonun şase bağlantısına gidiyor olabilir diye düşünüyorum. Emin değilim.
3v, 5v, ps-on, pg gibi kullanmayacağım kısımları söktüm. -12 diyot ve ortak bobin sargılarını değiştirdim. KA7500 osilatör ve çıkış kısımlarına dokunmadan voltaj ve akım geri bildirim dirençleriyle oynadım. Aşağıda yaptığım değişiklikleri görebilirsiniz. Eğer bu şekilde sağlıklı değil derseniz bu konuda da fikirlerinizi almak ve daha stabil hale getirmek isterim.
https://imgur.com/BhdQYph

Bu yöntemde geribesleme yok.
Trafonun orta ucu sökülmüş.
Kontrolsüz ve sakıncalı bir yöntem. Bu uygulamada çıkış voltajı +25V ve -25V şeklinde okunur. Aslında 50V luk regülesiz çıkış alırsın.
Yüke bindikçe voltaj düşer. Yükten geçen akım şaseye akamayacağı için dengesiz voltaj verir.
Orta ucu yerine takıp biraz eklemeyle daha iyi hale getirilebilir.
Ayrıca çizimde transistör bağlantısı hatalı olmuş. O bölümü doğru kabul ederek yorumladım.

Kolay gelsin.

Alıntı YapYani güç kaynağı zaten sorunluydu. 2003 entegreli güç kaynağını kenara kaldırın. (arızası için uğraşılır ama üzerinde değişiklik için bence yanlış seçim)

Galiba öyleydi. Aslında değişiklik için ilk tercihim TL494 ve muadilleri olurdu. Çünkü en çok kaynak döküman ve uygulama bu entegre üzerine yapılmış fakat 220V katında daha güçlü transistörler (13009) ve İzole katta ki güçlü diyotlar (SB3040PT) beni buna itti. Neyse sağlık olsun.

Alıntı YapElinde bunlardan var madem o yönde ilerlemek daha doğru olur.

Evet elimde bolca TL494, KA7500 ve ATX kaynaklardaki elemanlardan mevcut. Bunlar ile yapılacak boost, buck converter devreleri var. Bunlar hakkındaki düşünceniz nedir? Bu entegre ile verimli olur mu bu işlemler?

Alıntı YapKontrolsüz ve sakıncalı bir yöntem.

Alıntı YapOrta ucu yerine takıp biraz eklemeyle daha iyi hale getirilebilir.

Amfide kullandığım bu güç kaynağının devre şeması aşağıda. Aslında ilk linkteki Codegen 300W ile neredeyse aynı o yüzden aynı şema üzerinden gittim. Besleyeceğimiz amfide ton kontrol kısmı 18v ila 12v arası çalışıyor. kritik değil. TDA2030 +-18v ile çalışıyor. +-15v simetrik çıkış alabilir miyiz bu kaynaktan? Önerileriniz doğrultusunda hareket edeceğim.
https://imgur.com/XRdNImV
https://imgur.com/cKXAqwm
https://imgur.com/v8QiEHC

Alıntı YapAyrıca çizimde transistör bağlantısı hatalı olmuş. O bölümü doğru kabul ederek yorumladım.

Yorumunuz üzere tekrar kontrol ettim ancak bu şekilde bağlı. 8 ve 11. pinler den baselerine. Bu kısımlara hiç dokunmamıştım zaten orjinali neyse o şekilde. Hazır yeri gelmişken bu 3. pin tam olarak nasıl işlev görüyor? Biz geri beslemeyi 1 ve 2. pinlerde ki voltaj bölücü dirençlerle oluşturmuyor muyuz? Birde bazı uygulamalarda 4. pine bağlı transistörler yada pot lar görüyorum. Bu tür uygulamaları neden yapıyorlar?
Selametle kalın.