Fan Kontrol Modül-2 (Transistörlü)

[seron]

Açıkçası devreyi kendim çizdim. Bu neden bu böyle olmaz, hatalı olmuş gibi düşünceleriniz olursa mutlaka bildirin darılmam. Başka bir başlıkta @Yusuf usta 'ya bir web sayfası göstermiştim devre yanlış idi. Transistörle de yapılabileceğini fakat sayfadaki devreyi çalışır şekilde düzeltsek bile fanın minimum voltaj gereksinimini karşılayamayacağını, dolayısıyla iki transistörlü yapılması gerektiğini söylemişti ki doğru.

Fakat yine de tek transistörlü minicik bir devre kurulamaz mıydı? Fanın minimum voltajını ayarlayamaz mıydık? Ben bu sorular üzerinde basit bir transistör kullanarak çizim yaptım.

[url url=https://hizliresim.com/KNMfsQ nofollow=nofollow][/url]

[url url=https://hizliresim.com/ymcSJq nofollow=nofollow][/url]

Devreyi baskıya kadar hazırladım. Bir yanlışlık varsa düzeltilebilir tabi ki...

Peki ama neden yaptım?

Şimdi LM317 gibi basit güç kaynaklarında kullanılabilecek entegreler lazım olabilir  elimizdeki stoku fan döndürmek için harcamanın bir anlamı yok oysa basit bir transistör kullanarak da çözüm üretebiliriz. BD139 transistör dataşetinde 1,5Ampere kadar dayanırım gönderin gelsin diyor. Hızlı dönen kuvvetli fanlar ise 200 kusur mA. Dayanır. Ayrıca fanın minimum voltajı için 5V zener diyodu bulunmaktadır. 12V bir fan 5V ile de dönebilmektedir (test ettim) ancak ölü bir hızla döndüğü için bir işe yaramaz. İsterseniz 7,5V zener kullanabilirsiniz aktif şekilde soğutmaya devam edecektir ısı arttıkça 12V seviyelerine kadar çıkartır. Bir 12V fanı 12V ile beslediğinizde yüzde yüz çalışıyor ve çok bağırıyor. Devre fanı yüzde yüz çalıştırmasa bile aktif şekilde ısı kontrolü ile gayet iyi iş çıkaracaktır diye tahmin ediyorum. Böylelikle tek transistör ile fanı minimum hıza da ayarladığımıza göre sorunu çözdük diyorum ben.

Baskılar eklendi, dediğim gibi bir sıkıntı varsa söylerseniz üşenmeden değiştiririm.

İyi çalışmalar.

[Yusuf usta]

Açıkçası devreyi kendim çizdim. Bu neden bu böyle olmaz, hatalı olmuş gibi düşünceleriniz olursa mutlaka bildirin darılmam. Başka bir başlıkta @Yusuf usta 'ya bir web sayfası göstermiştim devre yanlış idi. Transistörle de yapılabileceğini fakat sayfadaki devreyi çalışır şekilde düzeltsek bile fanın minimum voltaj gereksinimini karşılayamayacağını, dolayısıyla iki transistörlü yapılması gerektiğini söylemişti ki doğru.

Fakat yine de tek transistörlü minicik bir devre kurulamaz mıydı? Fanın minimum voltajını ayarlayamaz mıydık? Ben bu sorular üzerinde basit bir transistör kullanarak çizim yaptım.

[url url=https://hizliresim.com/KNMfsQ nofollow=nofollow][/url]

[url url=https://hizliresim.com/ymcSJq nofollow=nofollow][/url]

Devreyi baskıya kadar hazırladım. Bir yanlışlık varsa düzeltilebilir tabi ki...

Peki ama neden yaptım?

Şimdi LM317 gibi basit güç kaynaklarında kullanılabilecek entegreler lazım olabilir  elimizdeki stoku fan döndürmek için harcamanın bir anlamı yok oysa basit bir transistör kullanarak da çözüm üretebiliriz. BD139 transistör dataşetinde 1,5Ampere kadar dayanırım gönderin gelsin diyor. Hızlı dönen kuvvetli fanlar ise 200 kusur mA. Dayanır. Ayrıca fanın minimum voltajı için 5V zener diyodu bulunmaktadır. 12V bir fan 5V ile de dönebilmektedir (test ettim) ancak ölü bir hızla döndüğü için bir işe yaramaz. İsterseniz 7,5V zener kullanabilirsiniz aktif şekilde soğutmaya devam edecektir ısı arttıkça 12V seviyelerine kadar çıkartır. Bir 12V fanı 12V ile beslediğinizde yüzde yüz çalışıyor ve çok bağırıyor. Devre fanı yüzde yüz çalıştırmasa bile aktif şekilde ısı kontrolü ile gayet iyi iş çıkaracaktır diye tahmin ediyorum. Böylelikle tek transistör ile fanı minimum hıza da ayarladığımıza göre sorunu çözdük diyorum ben.

Baskılar eklendi, dediğim gibi bir sıkıntı varsa söylerseniz üşenmeden değiştiririm.

İyi çalışmalar.

tek transistörlü devrede ntc değerini düşük seçmen mantıklı olmuş. pull down 10k için ise trimpot koysan daha iyi olur kanısındayım, çünkü illa bir dokunmak gerekir ayarına. fandan gelecek emk çok güçlü olmaz paralel diyota gerek bile yok. bu arada 1,5 amperi gönder gelsin diyen bd139 bulursan bana da haber ver
bu çizimler çoğu amatör için hazine değerinde ayrıca. aklı olan amatörler indirip bir arşiv yapar.

[seron]

Abi teşekkür ederim.
Devreye parça ekledikçe yapı giderek büyüyor ve "modül" olmaktan uzaklaşıyor. Bu nedenle potansiyometreyi vazgeçtim.
Fan gürültüsüne gelince, olaki biri bunu amfi mamfi beslerken ortak kaynağa bağlarsa etkilemesin diye hem gerilim düşümü 0,4V olan, hem hızlı bir diyot ekledim, hemi de girişe kondansatör attım. Umulur ki çok hafif bir ripıl bile besleme katına kaçamasın.

BD139'a gelince her geçen gün hayal kırıklığına uğruyoruz. Bunun da mı orjinali yok!? Bu ne biçim piyasa abi?

Özel not:
DC fırçalı olsun fırçasız olsun motorların ortaya çıkardığı zıt EMK'lar çok düşük V değerine sahip olabilirler. Bu nedenle 1N4148(Vf=1V), 1N4007(Vf=0,7V), kondansatör gibi pasif devre elemanları ile bu parazitikleri bastırmak neredeyse mümkün değildir. Dolayısıyla BAT85 adı aklımda kaldığından çok kullanıyorum, Vf=0,4Volttur. Dolayısıyla daha düşük seviyedeki parazitikleri bastırmak için daha fazla şans tanır (ter temiz yok etmez).

[seron]

Arkadaşlar rahatsızlık için üzgünüm.

Bu devrede transistörün beyzinde direnç olması gerekmiyor mu? (devre şemasına bakınız)

12Voltu zenerden geçirip direkt beyze vermişim. Bir sıkıntı yok mu sizce?

[AX]

Açıkçası devreyi kendim çizdim. Bu neden bu böyle olmaz, hatalı olmuş gibi düşünceleriniz olursa mutlaka bildirin darılmam. Başka bir başlıkta @Yusuf usta 'ya bir web sayfası göstermiştim devre yanlış idi. Transistörle de yapılabileceğini fakat sayfadaki devreyi çalışır şekilde düzeltsek bile fanın minimum voltaj gereksinimini karşılayamayacağını, dolayısıyla iki transistörlü yapılması gerektiğini söylemişti ki doğru.

Fakat yine de tek transistörlü minicik bir devre kurulamaz mıydı? Fanın minimum voltajını ayarlayamaz mıydık? Ben bu sorular üzerinde basit bir transistör kullanarak çizim yaptım.

[url url=https://hizliresim.com/KNMfsQ nofollow=nofollow][/url]

[url url=https://hizliresim.com/ymcSJq nofollow=nofollow][/url]

Devreyi baskıya kadar hazırladım. Bir yanlışlık varsa düzeltilebilir tabi ki...

Peki ama neden yaptım?

Şimdi LM317 gibi basit güç kaynaklarında kullanılabilecek entegreler lazım olabilir  elimizdeki stoku fan döndürmek için harcamanın bir anlamı yok oysa basit bir transistör kullanarak da çözüm üretebiliriz. BD139 transistör dataşetinde 1,5Ampere kadar dayanırım gönderin gelsin diyor. Hızlı dönen kuvvetli fanlar ise 200 kusur mA. Dayanır. Ayrıca fanın minimum voltajı için 5V zener diyodu bulunmaktadır. 12V bir fan 5V ile de dönebilmektedir (test ettim) ancak ölü bir hızla döndüğü için bir işe yaramaz. İsterseniz 7,5V zener kullanabilirsiniz aktif şekilde soğutmaya devam edecektir ısı arttıkça 12V seviyelerine kadar çıkartır. Bir 12V fanı 12V ile beslediğinizde yüzde yüz çalışıyor ve çok bağırıyor. Devre fanı yüzde yüz çalıştırmasa bile aktif şekilde ısı kontrolü ile gayet iyi iş çıkaracaktır diye tahmin ediyorum. Böylelikle tek transistör ile fanı minimum hıza da ayarladığımıza göre sorunu çözdük diyorum ben.

Baskılar eklendi, dediğim gibi bir sıkıntı varsa söylerseniz üşenmeden değiştiririm.

İyi çalışmalar.

Fırçasız fan motoru için BAT85'e ihtiyaç yoktur yalnız transistörün beisinde kullandığın 5V1 Zener her şartta minimum gerilimi belirler. Yalnız bu tür uyulamalarda transistörü açık kollektör kullanman gerekir sen de doğru yapmışsın hassasiyet sözkonusu olmayan uygulamalarda rahatlıkla kullanılabilir. Emeğine sağlık.

[seron]

Ben bu devreyi yenileyip yeniden hazırlıyayım. Teşekkürler.