Ferit Trafo Genel Bilgi Paylaşımı

Başlatan oldurenkafiye, 06 Ocak 2009, 18:36:43

dhan000

daha öncede yazmıştım ama bir daha yazayım bu kadar çok çeşit olmasada bluemavi.com dada nüve bulmanız mümkün...

TigerX

Alıntı yapılan: dhan000 - 16 Mart 2009, 15:25:49daha öncede yazmıştım ama bir daha yazayım bu kadar çok çeşit olmasada bluemavi.com dada nüve bulmanız mümkün...

Teşekkür ederim. Zaten ETD29 \'u dediğiniz yerden temin ettim. Yukarıdaki tüm testler ETD29 ile yapıldı. Ben bu ETD29 ile 130 W \'ı çekmeyi başardım. Snubber ve filtrelerimi henüz yapamadığım için, MOSFET ve trafofa ısınma meydana geldi. MOSFET \'ler daha fazla ısındı. Trafo uzun süre çalıştıktan sonra ancak bariz sıcak bir hal aldı. Bu da sonuç olarak snubber devresinin ve diğer devrelerin hesaplarının ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.

Biz Gauss olayına takılıp kalırsak ilerlememiz mümkün olamayacaktır. Az önce yine sizler için EI19 trafoyu test ettim.

Bsat = 4261 Gauss

Bopt = 1200 Gauss     (çalışma frekansı:  f=120 kHz)


sonuçlarına ulaştım.

çalışmalarında bu trafoyu kullanmak isyetenler bu bilgilerden yararlanabilirler.

Ayrıca EI19 için;

L = 11.25 mH ölçümünü gerçekleştirdim. (Osilaskop ile)

Eğer elinde EI19 ve endüktansmetrei olan bir arkadaş L değerini ölçer buraya yazarsa çok memnun olurum. Bende maalesef endüktansmetre mevcut değil. MikroHenry mertebelerini ölçen devreyi yaptım ama iş mH seyiyelerine gelince bu devre pek sağlıklı değil. Bir ara fırsat bulabilirsem çok geniş aralıkta ölçüm yapabilem bir endüktansmetre tasarlayıp, yapmayı istiyorum.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

Flatron

Eyüp bey
Ben sizin yazdıklarınızı bekliyorum isterseniz siz diğer konuya geçin,ben anlamadığım yerleri, konu bittikten sonra soracağım.

Burada http://www.soselectronic.com/?str=371&artnum=48852 trafonun resmi var .Hemen sağındaki Datasheet bölümünün karşısındaki pdf yi download ederseniz pdf dosyasında 1250uH (±% 10) diye yazıyor sanırım sorduğunuz trafo buydu.

Kolay Gelsin


TigerX

Merhaba...

Verdiğiniz adresteki bilgiler işe yarar. Aynı trafo ama daha gelişmiş çıkışları mevcut.

Benim aradığım L değeri idi. Burada 1250μH olarak verilmiş. Bu da 1.25 mH eder. Ben 11.25 bulmuştum. Aralarında 10 katı kadar bir fark var. Ya trafolar farklı ya da ben yanlış ölçmüş olabilirim. Elinde endüktansmetresi olan birisi PC psu \'lardan EI19 veya EL19 veya EE19 temin edip ölçebilirse en doğru neticeyi almış olacağız. Gerçi bunlarda standart var mı bilmiyorum. Bu trafolarda GAP (boşluk) var. Bu nedenle de L değerleri Gap ile orantılı.

Yeni konu olarak ne yapacağımıza karar vermek ve önümüze çıkan sorunları aşmak gerekiyor. NE tip bir devre yapacağız. Flybackk, forward, push-pull, Half-Bridge, Full-Bridge gibi...

En basiti Flyback deniyor ama ben hep şu ana kadar push-pull veya full-bridge çalıştığımdan flyback \'ı bilemiyorum. Madem bu en basiti hep beraber bilgilerimizi ortaya koyup 1 adet flyback yapmayı deneyelim diyorum. Bakalım nelerle karşılaşacağız. Sizlerin de görüşlerini bekliyorum.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

dhan000

ne tip bir devre yapacagımızı aslında almak istedigimiz güç belirliyor..300-500wattlık bir sistemin flyback ile yapılacagını sanmıyorum...flybackın 100-200watt ve üzerine önerilmedigini biliyorum..
hoş nette 1000watt flyback diye yazan bir devre görmüştüm.. birde elimizde ne var muhtemelen herkeste ei33 veya yakın olan ec35 eer35 gibi nüveler var bunlarmı degerlendirilecek yoksa amaca uygun bir nüvemi seçilecek tabi bunu yine ne yapmak istedigimiz sorusu çıkıyor yukarda inverter kaynak makinası yapalım önerisi var..tabi bu baya büyük güçlerin anahtarlanması demek snubber devresinin ve devrenin iyi tasarlanması demek ..nüvenin çok iyi seçilip uygun aralıkta çalıştırılması demek .. en ufak hatada yanan bi sürü parça demek..
kolay gelsin

oldurenkafiye

Daha önce gauss olayına çok kafa takardım ama sayenizde elimdeki trafoların gausslarını yaklaşık olarak biliyorum yani gauss olayını şimdilik aştık. şimdi harmonik filtreler ve benim için en önemlilerden biri mosfet kayıpları. aslında entegreler var gate sürücü entegreler ilk etabta onlarda kullanılabilir ama benim istedigim transistörlü bir devre kurmak ve en az kayıpla bu işten sıyrılmak

TigerX

Merhaba...

dhan000 arkadaşımız önemli konulara değinmiş. Fakat bir atasözümüz vardır :

\"Kedi olmak fare yakalamaya çalışmak\"

diye. Eğer biz de aşmamız gereken konuları sırasıyla aşmadan doğrudan 500W-1000W \'lık bir Adaotör veya Inverter yapmaya kalkarsak yolda çok fazla mola veririz. Ben son yıllarda hep bu konularda kendi çabamda birşeyler yapayım diye uğraştım. Sonunda anladım ki; daldan dala atlayarak hiçbirşeyi tam olarak kavrayamadan biryerlere gelemeyeceğim. Mesele trafo sarıp ta enerji verip çıkış almak değil. Amaç randımanlı ve ucuz olanı yapmak. Yani ideal olanı yapabilmek. Elimizde bir trafo nüvesi var 130 W verebiliyor ama biz bundan 30 W \'dan fazla güç elde edemiyorsak bu başarı değil, başarısızlıktır. Elde ettiğimiz gücün kalitesi de aynı zamanda önemlidir. Isı açığa çok çıkıyorsa hata var demektir. gibi gibi...

Bu nedenle en basiti ve en farklısı olan flyback ilk önce öğrenilmeli diyorum. Flyback ile 150W \'ın üstü elde edilemez değil, elde edilir ama kullanışlı ve verimli olmaz. Trafo daha büyük olmak zorunda gibi...

Fakat şu anda birçok kişi de en azından (ben dahil) çalışan ve düzgün sonuçları alabildiğim 10-20W \'lık bir PS \'ım olsun istiyordur. Büyük güçlere acilen ihtiyacımız yoksa illa büyük yapmanın bir espirisi yok. Yeri geldiğinde benim de amacım 1.5-2.0 KW \'lık bir 0-100 Volt arası güç kaynağı yapmak. Bunun tersi olarak, inverter de yapmak.

Dediğim gibi olayları hazmetmeden gitmek mümkün olmuyor. Ben flyback \'den başladım. 2 gündür test çalışmaları yapıyorum. Bu nedenle birşeyler yazamadım. 10 W \'lık PC PS \'dan çıkan EEL19 türü standby trafolarını kullanarak flyback yapmak istiyorum. Projeyi hazırladım. Testlerimi yaptım. 220V verip denemek için prototip yapmam lazım. 1-2 güne tamamlayınca bilgileri paylaşabilirim. Entegrsiz self-osilasyon tipinde bir çalışma olacak. En ucuzu ve en basiti olduğu için bunu seçtim. İyi ki de bunu seçmişim yaparken çok şey öğrendim. Daha önce bu projeyi yapmak istediğimde defalarca başarısız olmuştum. şimdi başardım. Nedeni dediğim gibi aşama aşama gitmekde...

Eğer sizler de yaptığınız çalışmalar var sa, buradan onlar hakkında bilgiler verebilirsiniz. Veya herkes bir konuda çalışabilirse sonuçta birçok konu öğrenilmiş olur. Herşeyi benim yapma hızıma bırakırsanız belki biraz daha yavaş olacaktır.

Alıntı yapılan: oldurenkafiye - 19 Mart 2009, 06:59:08Daha önce gauss olayına çok kafa takardım ama sayenizde elimdeki trafoların gausslarını yaklaşık olarak biliyorum yani gauss olayını şimdilik aştık. şimdi harmonik filtreler ve benim için en önemlilerden biri mosfet kayıpları. aslında entegreler var gate sürücü entegreler ilk etabta onlarda kullanılabilir ama benim istedigim transistörlü bir devre kurmak ve en az kayıpla bu işten sıyrılmak

Mosfet kaybından kastınızın ne olduğunu ve kaybı transistörle nasıl azaltacağınızı anlayamadım. Benim bildiğim MOSFET lerin kaybı BJT Transistörlerden çok çok daha azdır. Tetiklenmeleri de daha kolaydır. Sürücü entegre kullanmak verimi arttırıyor. Ben şu anda yeri geldiğinde IR2110-IR2113 kullanıyorum. Tek sorun maliyet ve ortak ground kullanımıdır.

Transistörlü devreden kastınızı biraz daha açmanızı rica ediyorum.

Ben de birçok şeyi sizlerle birlikte öğreniyorum. Bu nedenle herşeyi bilmiyorum ama bilmek için çalışıyorum. PS olayını çözene kadar inşaAllah devam edebilirim.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

dhan000

verimli kullanabilmek için kullanılan nüveyi ve diger elemanları en yüksek degerlerde kullanmak zorunlulugu olacaktır..4000gauusluk bir nüveyi 3000 gausta yada sınıra yakın degerde kullanmak gerekir...bunlarıda test edebilmek için osiloskop şart..nüve nerde doyuma gidiyor görüp ona göre davranılmalı hesaplamalar ne kadar dogruya yakınsada gerçekte tutmayabilir..

yukarda benim sormak istedigim belrlenmesi gereken neye ihtiyacımız var yada ne yapmak istiyoruz ona göre yapılacak olan devrenin şekli belirlenir...20-30watt için basit olan flyback yapılabilir.ei19 gibi olabilir hatta pc powerdeki devre oldugu gibide kullanılabilir diye düşünüyorum...tabi farklı çıkış hgerilimleri isteniyorsa ona göre degişiklik yapılır..
olay gelsin

TigerX

Merhaba...

Switch Mode ile uğraşanların elinde osiloskop yoksa çalışmaları çok zor. Yıllardır benim de yoktu ve hep olduğum yerde sayıp duruyordum. Herşeyi hayali olarak hesaplanıp, \"şöyledir\" diye hüküm yürütülüp çalışıyordum. çok şükür 1-2 aydır osilaskobum var ve önümü görmeye başladım.

Flyback için dedikleriniz doğru. EI19 PC Ps \'dan sökülür ve devresi de olduğu gibi kopya edilebilir. En azından birşeyleri başarmış olmak adına başlangıç olarak bu noktayı seçmek gerekir. Bu konuları aşmış olan arkadaşlar kendi çalışmalarından örnekler verebilirler. Flyback için devre modeli zaten standart gibi birşey. Fakat unutulmaması gereken şey, flyback tipinde hesaplamalar çok daha hassas olmak zorundadır. L değerini yanlış hesapladınız mı, en ufak bir direnç de hata yaptınız mı devreniz hatayı kabul etmez ve anında gümler. Benim hep başıma gelen buydu zaten. İşin teorik hesap kısmını bilmeden biryerlere varılmıyor.

EI19 \'a dönersek yine; bu trafoyu söküp yeniden sarmaya gerek yok. Zaten hazır olarak güzel çalışıyor. Bize düşen hesaplamalarını yapıp, istediğimiz çıkışı alabilmek. Kopya yaparak mantığı yakalamak lazım, ama ilerlemek için işin özünü bilmek lazım. Ben böyle düşünüyorum. Bu nedenle EI19 \'dan neredeyse PC PS \'dan birebir kopya ile bir adet 5 Volt adaptör yapıp bunun üzerinde değişikşilker yapmayı deneyeceğim.

Son 2 gündür bunun üzerinde çalışıyorum. Aynı trafoyu 130 V DC\' de hesaplarını yaparak kullanmayı başardım. Fakat güçden fedakarlık yapmak zorunda kaldım. çünkü sarım sayısı 130 V DC için uygun değil. Deneme olduğu ve asıl amacım 220V AC De çalıştırmak olduğundan şimdilik güç azalmasını önemsemiyorum. çalışmalarım devam ediyor. İlgilenen olursa sonuçlarını yayınlayabilirim.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

dhan000

hocam çalışmalarınızı yayınlarsanız güzel olur bizim dışımızda  burda ilgilenen olmasa bile mutlaka zaman içinde birilerinin işine yarar..
EI19 bildigim kadarıyla sarımları 310 volt için tasarlanmış daha düşük gerilimlerde güç kaybı olması normaldir...
kafama takılan birşeyi çözemedigi birşeyi sormak istiyorum gauss ile frekans bagıntısını yukarda EI19 için normal çalışma için 1200gauss vermişsiniz ama bu 120khz de peki bunu biz 60khz de çalıştırmak istersek gauss degerin nasıl hesaplayabiliriz ..arada bir bagıntı var mı..ters bagıntı kurup degeri saptayabilirmiyiz...
kolay gelsin..

TigerX

Merhaba...

Dünden beri montajı yapıp denemeler yapıyorum. Hesaplamalarda ufak bir hatadan dolayı MOSFET ve trafoyu yakmayı başardım. şimdi yeni trafo deneyeceğim. Hesap ta gözümden kaçan çıkış voltajını hep 5 volt olarak düşünmemiz oldu. Oysa çıkış 17 volt gibi bir değerde. Feedback(Geri besleme) ile bunu 5 volta regüle ediyor. Ben regülesiz deneme yapıp, regüle kısmını ihtiyacıma göre ayarlayacağım için, 17 volt çıkış maksimum da sanırım Saturasyona çok yakın çalıştığından kısa sürede MOSFET ısındı ve ölçüm yapayım derken de kısa devre sonucu devrem gümledi.

Bu defa hesapları tekrar yaptım. Orijinal devrede verilen değerler maksimum değerler. Saturasyona çok yakın çalıştıryorlar. Biz ihtiyacımıza göre bu değerleri değiştirmek zorundayız. Birazdan denemelere devam edeceğim.

Frekans B ilişikisi formülde :

B = V x 108 / (4NAcf)

olduğundan frekansı değiştirip B yi ayarlayabilirsiniz. Frekansı ne kadar yükseltirseniz B o kadar düşecektir. Zaten yüksek frekans da yüksek güç almanın da mantığı budur. Frekans yükselirse daha küçük trafolara ihtiyaç duyulur.

Fakat burada dikkat edilmesi gereken noktaları önceleri yine yazmıştım; frekans arttıkça materyalin B Saturasyon değerinde de ciddi düşüşler oluyor. Bunu hesaba katmak lazım. 20 Khz de B değeri 3500 Gauss olan bir materyal için 100 Kkz de 3500 olarak düşünürseniz devreniz çalışmaz. Bunu önceleri açıklamıştım. Bu konuya dikkat ederseniz fomül çok güzel çalışıyor.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

TigerX

#61
Bahsettiğim B - Frekans Eğrisini ekliyorum...



Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

oldurenkafiye

Merhaba transistörlü gate sürücüsünden bahsetmiştim yani ir2110 2113 gibi entegrelerin yaptıgı anahtarma kayıplarını azaltmak veya mosfetlerin sacma sapan davranmasını önlemek için gerekli olan yukseltec ben dün bir piranfi (ses yukseltci) devresinden yararlanarak yaptım duty oranında değişiklik olmuyor ama halen frekansda oynama oluyor yani demek istedigim frekans entegresinden aldıgım kare dalgayı oldugu gibi mosfetin çıkışından almak istiyorum çalışmalarımı genelde 12v ile yapıyorum neden derseniz ögrenme aşamasında daha az kaybınız oluyor ve daha az tehlikeli. birde eyüp bey frekans ve gauss ilişkisini tam olarak anlayamadım yani degerlerini koyarak bir formul verseniz en azından benim anlamam daha faydalı olacak

Teşekkürler iyi çalışmalar

TigerX

Merhaba...

Birkaç gündür çalıştığım işyerindeki sorunlar nedeni ile foruma zaman ayıramadım...

Sorununuzu hala tam olarak anlayamadım. Siz eğer anfi türü bir devre yapmayı düşünüyorsanız IR2110 veya IR2113 türü MOSFET Driver Entegreleri bir işinize yaramaz. Bu entegreler MOSFET \'lerin switch olarak kullanıldığı uygulamalarda MOSFET \'i ON/OFF yapmak için kullanılırlar. Kısacası MOSFET \'i sürerler. Siz girişten bir sinyal verip bunun güçlendirilmişini çıkıştan almak istiyorsanız bu farklı bir olay. Bizim şu anda yaptığımız MOSFET \'i ON/OFF yaparak çıkışta maksimum değeri besleme değeri kadar olan ve puls \'in genişliği değişen bir PWM uygulaması niteliğindedir.

Yapmak istediğinizi devresi ile tam olarak anlatabilirseniz yardımcı olabileceğim bir konu ise yardımcı olabilirim.

Frekans ilişkisi için formül değil de grafik geçerlidir. Yukarıda anlatmaya çalıştım ama sanırım anlaşılamamış. Frekans arttıkça ferit nüve daha çabuk doyuma gidecektir. Bu nedenle grafikten uygun değeri elimizdeki materyal için seçmeliyiz. Örneğin yukarıdaki grafiği referans alırsak;

40 KHz \'de 1000 Gauss olan değer 100 khz için 600 Gaus olacaktır. 200 khz için 400 Gauss olacaktır.  200 Khz için 1000 Gauss değerini kullanarak sarım yaparsanız trafo saturasyona girecek ve MOSFET(veya BJT) \'lerinizi yakacaktır.

Umarım yardımcı olabilmişimdir.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

oldurenkafiye

#64
Eyüp bey teşşekkürler umarım işyerindeki sorun önemli degildir. gauus frekans ilişkinizi anladım. mosfet sürmek deyimine gelince mosfetleri 4 khz gibi tetiklemek (yani on/off) yapmak istedigimde sorun yok ancak (kullandıgım entegre tl494) 20 khz tetiklemek istedigimden sorunlar baş götermeye başlıyor mesala irfz48 20 khz frekansını veriyor ama sürücü entegre  %50 duty 20 khz frekansla çalışırken mosfet çıkışında %90 duty 20 khz görüyorum gerilimi bölüp (yani 300 Ohm luk dirençle) tetikleme yaptırdıgımda bu sefer %50 duty iken frekansda sapmalar meydana geliyor yani 20 khz sabit kalmıyor 18 ile 23 khz arasında oynamalar yapıyor dün bd139 ve bd140 transistörler ve ses sitemlerinde kullanılan preanfi devresinden faydalanarak mosfet sürücü yaptım olumlu sonucda aldım frekansda ve duty oranında sapma yok ama kötü tarafı mosfetin çıkışında enerji görünmüyor yani sıfır volta yakın bir enerji görünüyor (irfz44 ler ile denme yaptım irfz44 patetes de olabilir irfz48 elimde 2 adet kaldı onunla bu akşam deniyip sonucu görecem)
kullandıgım mosfet driver





Bu arada resimdeki devreyi biraz degistirdim zenerleri tam tersi yönde kullandım bd139 ile bd140 da Emiter ile komiter uclarının yerini degistirdim yani tam tersi yaptım :) diger şekilde çalışmamıştı

TigerX

Merhaba...

Teşekkür ederim. İşyerindeki işimizi hallettik. çok şükür biraz rahatladım...

Sanırım sorununuzu anlamaya başladım. Devrenin MOSFET \'li kısmının şemasını verirseniz doğru anlamışmıyım emin olacağım. Eğer mahsuru yoksa tamamını verseniz sorun daha net olarak anlaşılacaktır.

TL494 ile 2 tane çıkış elde edersiniz. İsterseniz bunları birleştirip tek çıkış gibi de kullanabilirsiniz. Bu durumda duty cycle değişecektir. Eğer devrenizin mosfet \'li kısmında mosfet \'in source ucuna yük bağladı iseniz, bu durumda işler değişir. High Side Driver ile sürmeniz lazım.

TL494 \'ün tek çıkışını alınca duty cycle %50 \'den fazla olamaz. Hatta %50 \'ye bile ulaşması zordur. Bu nedenle devrenizin sistemini anlayabilmek için şemayı komple görmek lazım. MOSFET \'i sürmek sorun değil. Zamanın da ben de çok uğraştım. Sonuçta işin inceliklerini yakaladım. İşimi görecek kadar birşeyler öğrendim.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

TigerX

şunu da belirteyim:

- Ben TL494 ile %50 duty \'ye yakın 200 KHz \'de MOSFET sürdüm. Ne girmişse o çıkmıştır. Değişme yok. Bu nedenle TL494 yüksek frekanslarda sapıtıyor olamaz.

oldurenkafiye

#67
Devre yaklaşık olarak böyle kusura bakmayın flash ile çizim yaptım birebir devre elemanlarının baglantı şekilleri ile çizdim takibi daha kolay olsun diye hatta baskı devreside bu şekilde :)





Sorun zaten TL494 degil mosfet girişinde bir sorun yok çok stabil tam istedigim gibi ancak mosfete girdikten sonra mosfet çıkışında sorunlar başlıyor denemelerde 7 amper 12volt akü kullanıyorum

TigerX

#68
Merhaba...

Tahmin ettiğim hatayı yapmışsınız. Trafoyu IRFZ48 \'in SOURCE ucuna bağlamışsınız. Bu durumda Hİgh side driver yapmanız lazım. Fakat sizin devrede buna hiç gerek yok. Aşağıda IRFZ48 \'in bacak bağlantısının resmini ekliyorum. Buna göre yapacağınız düzenlemeyi de ekliyorum. Bu şekilde düzeltirseniz muhtemelen çalışacaktır. Özet olarak IRFZ48 \'in  2 ve 3 nolu bacakların bağlantısını değiştireceksiniz. 3 No \'lu bacak toprağa, 2 nolu bacak trafoya gidecek. Trafonun diğer ucu da besleme voltajına gidecek.

Devrede kullanılan 220Ohm \'luk direnç yeterli olmazsa değiştirerek deneyiniz. En güzeli hesaplayarak bulmak ama sizin devrede buna ihtiyaç olacağını sanmıyorum. MOSFET \'i passive Turn-OFF olarak çalıştırmış oluyoruz. Bu nedenle OFF zamanında gecikme olursa devre modelini değiştirmeniz gerekebilir. Pek de bir sorun teşkil edeceğini sanmıyorum. çok yüksek frekanslar kullanmayacasınız sanırım. 25 khz civarı sorun olmaz.




oldurenkafiye

#69
özür dilerim resmi yanlış cizmişim bahsettiginiz gibi 3 nolu bacak topraga baglı 2 nolu bacak trafoya gidiyor bu durumda tek aklıma gelen mosfetlerin patates olacagı çünkü dün irfz44 lerden 5 tane denedim ama sonuç olumsuz 1khz yukarı çıkmıyor ama gate ucuna parmagımla dokundugumda uygulanan frekans ve darbe genişligi çıkıyor ama bu seferde enerji yok gorunuyor yani frekans var ama lamba baglıyorum lambayı bile yakamıyor 1 adet irfz48 kalmıştı internetten aldıgım onu denedigimde sonuç aldım. ancak ufak ama sonucu buyuk olan hatamdan dolayı :( gumledi . şimdi gidip pendikten alacam aksama deneme sonucunuda buraya yazarım. elde kalan mosfetleride muzeye kaldırırız artık. ancak merak ettigim, frekans ve darbe genişligi çıkışda gozlemlerken (aklıma gelmişken bu olcumleri osilaskobum olmadıgı için tt tecnich hin ölçü aleti ile ölçüyorum) enerji yok yani sanki bi antenden gelen frekansı gosteriyormus gibi.

birde şu mosfet gate direncini nasıl hesaplarız,bunun için osilaskopa gerek varmı ?

ilginiz için tekrar tessekkürler. bu arada flatron kayboldu ?


Flatron

Merhaba
Ben buradayım,hemen hergün yazılanları okuyorum.Eyüp bey SMPS anlatımına geçince anlamadığım yerleri soracağım.

Bu arada Eyüp bey SMPS anlatımı ile ilgili sizden bir ricam olacak.Mümkünse ilerideki anlatımlarınızda,üniversitelerdeki tez formatına benzer format  kullanabilirmisiniz.Formüllerin sağ tarafına ,grafiklere hatta bazı önemli ifadelere bile ardışık  numaralar verirseniz anlamakta kolaylık olur .Örneğin: \" Formül 2 (F2) deki I akımını çektiğimizde yeni formül....\" yada  \"Kural3 (K3) deki ifade ve grafik 4 (G4) deki zaman eğrisinden anlaşılacağı gibi..cümleler anlamamızı çok kolaylaştıracaktır.

Selamlar


renotx

öncelik hepinize çok teşekkür ederim ben elektrik mezunuyum elektronik hakkında yeterli bilgim yok ama bazı formlardaki eğitim gönüllü hocalarımız sayasinde ufak ufak bilgiler elde etmeye çalışıyorum ama hiç bir yerde tam sonu kadar bir bilgi verilmiyor (genelde yarım kalıyor,yada karışık bana göre:D) yaptıgınız çalışmaları ve her yazdıgınız yeri 3-5 kere okumaya çalışıyorum(kafam biraz kalın unutkanlıkta baya arttı).yapacagınız çalısmalarda benim nasıl  bir katkım olabilir diye düşünüyorum ama yeterli bilgim olmadıgı için sadece okuyorum.soru sorupta kafa karıştırmak ta istemiyorum ama smps amamlansın ALLAH\'ın izniyle ozaman okuya okuya anlarım diye  düşünüyorum takılırsam (D kesin takılırım biyerlerde) o zaman yardımlarınızı rica ederim . heyacanla yeni yazılarınızı bekliyorum teşekkürler

TigerX

#72
Tekrar merhaba...

Gate drencini MOSFET \'in çekeceği Ig ile hesaplamanız lazım. çok profesyonel devrelerde buna ihtiyaç olacaktır. Ne kadar akıma ihtiyacınız varsa ve ne kadar yükselen (düşen) zamana rise-fall time ihtiyacınız varsa ona göre hesap gerekir. Siz şimdilik TL434 için 330 ohm civarı kullanırsanız sorun çıkarmayacaktır. İhtiyacınıza göre değişiklik yaparsınız.

B işler için osilaskop mutlaka şart. Olmadan olmazlardan diyebilirim. çok şeyi onunla görüp onunla hesap ediyorum. Bir drenci değiştirdiğimde etkisini anında görebiliyorum. Osilaskobu olmayanlar bu SMPS işinde çok zorlanacaklardır. Bir de LCR metreye ihtiyaç var. Mikro ve mili henry ile nano ve piko farad ölçenlerden ölmesi lazım. İşte bende de bu altten yok. Uygun fiatlı bulsam alacağım ama bulamadım. Bilen varsa bildirirse sevinirim.


şimdi gelelim SMPS olayına....

Birçok çeşiti olmasına karşın düşük güçlerde en çok kullanılan flyback tipidir. çok daha az malzeme ile çok ucuza mal edilebiliyor. Bunun yanında trafonun daha büyük olması gerekiyor. çünkü tam gücü kullanamıyor. Ayrıca matematiksel hesaplamalarda en hassas olan devre modeli de budur. Denemelerde bir sürü malzemeye yakacağınızdan eminim diyebilirirm. Biryerleden hazır birşeyler alınca sorunsuz çalışıyor. Fakat değişiklik yapınca en ufak bir hatayı kabul etmiyor.

Bu arada bir konuya açıklık getirmek istiyorum. Ben bu konuların uzmanı değilim. Ben de şimdilerde çalışıp, öğrenip, uyguluyorum. Bol bol da malzeme patlatıyorum. Her patlamada korkumun yanı sıra moral bozukluğu da yaşıyorum. Yani sizlerden pek farkım yok. Belki de tek farkım mühendis olmam ve ingilizce bilmemdir. Bu nedenle kaynak sorunu yaşamıyorum. Tabii ki kaynağı bulabilirsem :)

Başlangıç olarak 1.5 Watt gücünde self oscillating flyback üzerinde konuşmak istiyorum. Flyback devrelerini UC384x türü entegrelerle yapmak işi çok basitleştiriyor. Devre modeli sabit oladuğu için size sadece neredeyse 1-2 direnç değerini hesaplamak kalıyor. Burada işin teorik kısmına ve devrenin tam manası ile nasıl çalıştığına hakim olaup, konuyu tam olarak kavrayamayabileceğimizi düşünüyorum. Zor olanı öğrenince zaten diğer kolay şeyler basit gelecektir.

Ben self oscillating olayını çok seviyorum. Nedeni ise mebcur kalmadan entegre kullanmak istememem. Her ne hikmetse entegre kullanınca kendimi ona mahkum gibi hissediyorum. Sanki günün birinde üretici ifrma bu entegreyi üretmeyecek ve biz ortada kalacakmışız hissine sahibim. O nedenle herşeyi temelden öğrenmeyi seviyorum. En temel olarak da Transistörleri tercih ediyorum. Ne zaman ki bu temeli kavradım o zaman PIC serisi işlemcilerle istediğim devreyi kuruyorum. PIC konusunda da fena sayılmam. PIC16 serisini işimi görecek kadar bilirim. Özellikle de PIC16f88 \'i kullanıyorum. Zaten eğer devam edebilirsek, ileriki aşamada PIC kontrollü bir SMPS yapmak. Aslında ben bir tane yaptım ama 24-50 Volt giriş, çıkış 13.8 volt 100W buck çevirici yaptım. Yaparken çok zorlandım. Nedeni ise temel bilgilerdeki eksikliğimdi. şimdi bu temel bilgileri birlikte öğreneceğiz.

Gelelim devre modeline...

şimdi herkes cep telefonu kullanıyor ve şarj ediyor. Hİç içini açtınız mı? İşte size mini SMPS ve flyback devresi ile birlikte. Ucuz çin malı olanlarda 1-2 transistör var entegre yok. Daha kaliteli olanlarda ise entegre kullanılmış. İşte satın alırken kaliteli olanları tercih etmek lazım. Nedenini konu tamamşandığı zaman çok daha iyi anlayacağız.

Bu şarj cihazlarının üzerinde çıkış 5V-500mA gibi yazılar var. Buna göre 2.5 Watt ediyor. Fakat denemelede gördüm ki; 3.6 Volt da 500 mA çekmek bile neredeyse imkansız. Kalitesine göre değişiyor tabii ki. Bu durumda da yaklaşık 1.5 Watt ediyor.

Aşağıda sizelere en yaygın olan devre modelini vereceğim. İlk fırsatta da açıklamasını yapmaya çalışacağım. İsteyen kendi görüşlerini buraya yazsın ki, fikir alışverişi olsun. Devreyi kendim gerçek devreden birebir çıkarttım. Osilaskop ile ölçümlerini de yaptım.
Değişiklik yapmak istediğimde ise elimdeki trafonun değerlerini tam olarak bilemediğimden ve tabii ki transistörde de voltaj değerine dikkat etmediğimden birçok patlamalr oldu. Devre resmen alev alıyor. Bu nedenle tedbirinizi almadan denemeler yapmayın...

Eğer elinizde bozuk çin malı ucuzundan nokia şarj cihazı varsa üzerindeki trafoyu kullanabilrisiniz hatta aynı baskı devreyi de kullanabilirsiniz. Bu şekilde bundan sonra şarj cihazlarımız da tamir edebilmiş olacağız. Bir taşla birkaç kuş vurmuş olacağız :)...

şimdi size trafonun değerlerini veriyorum:

Ana sarım : 193 Tur
Feedback : 13-14 Tur
çıkış          : 13-14 Tur
Ac              : 0.15 cm2
MPL           : 3.6 cm  (Manyetik alan yolu uzunluğu)
Input        :100 - 240 VAC
Output      :5 V 500 mA

L = 9mH civarında. 2 ölçüm yaptım. Diğerinde ise 6.6 mH ölçtüm. Dediğim gibi acilen LCR metre arıyorum. 9 mH olanı çalışan devre üzerinden hesapladım.

şimdilik bu kadar yazabiliyorum. İlk fırsatta devrenin açıklamasını ve hesaplarını vererek Self oscillating flyback devrelerini tamamlamış olacağız. Sizlerin görüşlerini ve yorumlarını bekliyorum.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep


TigerX

Yazdıklarımı standart bir formatta yazmaya özen göstermekle birlikte çok şey yazınca zamanla karışabiliyor. Fakat düzenleme yapmak ve bahsettiğiniz gibi numaralı bir şekilde yazmak inanın çok zamanımı alıyor. Elimden geldiğince daha dikkat edeceğim ama zamanı müsait olan bir arakdaş bu yazıları toparlasa ve düzenlese de ben ekledikçe de eklemeler yapsa sonunda düzenli bir döküman elde edilmiş olur. Yukarıdaki yazıyı bile hazırlamam inanın 2 saat kadar zamanımı aldı. Herşey hazır değil ki, hemen kopyala yapıştır olsun. Bu konuda yardım edeceklere şimdiden teşekkürler...

oldurenkafiye

Dediginiz gibi çalışan bir devre ortaya koydugumuzda inanın bizim toplamamıza dahi gerek kalmayacaktır bir çok kişi çıkarıp bunları bir araya toplayacaktır.

şu mosfet tetikleme sorununa gelince Tl494 Güzel bir entegre anacak gelin görinki basit işlerde kullanılacak bir entegre türü degil bunu ögrendik. çünkü yaşadıgım sorunun birinci sebebi mosfetlerin ucuz çin malı olması aslında bize yansıyan biyat aynı. aralarındaki fark ise ayırd edilemez desem yeridir sadece orjinalinde yazılar kazınarak yazılmış ve belirginken, çakmalarda (diger bir tabirle patatesler) yazı silik ve duz bir yazı, mosfete yukarıdan bakınca zaten kazılarak yazılmış oldugunu görebiliyorsunuz aslında resim ekliyeyim dedim ancak inanın resimde belli olmuyor
nerden anladın derseniz iki ayrı elektronikçiden toplam 10 ar adet aldım gecenlerde aldıgım ve sorun yaşadıklarım çalışan devre üzerinde yine aynı sapkınlıkları gösterdi ancak yazısı kazılarak yazılmış olanlar ise devreyi çalıştırdı.
Tl494 ile ilgili soruna gelince yuksek frekanslarda tam güç sağlayamıyor sg3525 ile kurdugum devre ile mosfet çıkışında 100 khz gözlemleye bilirken tl494 ile 1Kohm luk dirençele ancak 25 khz görebildim tabi oda sapıtarak bir çıkış verdi. tl494 lü devre çıkışını iki transistör ile bir EI16 sürdüm çıkışınada mosfet bagladım sorunsuz bir şekilde sürdü irfp460 lar dahil. EI16 trfoyu 82 Khz %50 duty ile tetikledim trafonun sarımını kendim yaptım giriş 10 tur çıkışa 23 tur giriş tel kalınlıgı 1mm çıkış tel kalınlığı 0.3 mm telden sardım mosfetlerde bi ısınmada gozlemlemedim umarım yüksek voltajdada sorun çıkarmaz bende ilk s.m.p.s mi yayınlarım bu uğurda çok kan döküldü ama (Yanan mosfetlerden bahsediyorum) sanırım degecek

renotx

eyüp hocam yukarda
  Ben TL494 ile %50 duty \'ye yakın 200 KHz \'de MOSFET sürdüm. Ne girmişse o çıkmıştır. Değişme yok. Bu nedenle TL494 yüksek frekanslarda sapıtıyor olamaz. diye yazmış

oldurenkafiye

ne yazıkkı ben irfz44n irfz48n serisi mosfetleri tl494 entegresi yaklaşık 100khz çalışırken 20khz çıkış alabildim. aslında sormak istedigimde o acaba tl494 ile sürülebilecek en ideal mosfet hangisidir ?

TigerX

Merhaba...

Birkaç gündür yazamıyorum. Kusuruma bakmayın ve sakın savsakladığımı düşünmeyin. Bu süre zarfında formülleri tam olarak oturtmaya uğraşıyordum. Az önce takıldığım yerlerden neredeyse en önemli olanını buldum. Bu şekilde işin önemli bir kısmını halletmiş oldum.

Malum olduğu üzere Flayback devreler en karmaşık ve hassas hesap gerektiren devre modelidir. En ufak bir haayı affetmiyor. Günlerce transistör patlatıp durdum. Kullandığım hesaplarda bir hata olduğunu biliyordum ama neresi onu bulamıyordum. Oysa aynı formülü kitapta örnekle beraber açıklamışlardı. Fakat kitaplarda hep işin can alıcı kısmı her ne hikmetse üstünkörü geçiştirilmiş. Son nokta konacakken uygun değer hesaplanacak denmekle yetinilmiş.

Flyback devrelerde işin sırrı Gap (Boşluk) da. Birkaç hesaplama yöntemi var. Hepsini bir arada test ediyorum. Hem sarım sayısını ve hem de L (Henry) değerini aynı anda tutturmak lazım. Aksi halde ya güçten taviz vereceksiniz ya da L değerini tam tutturacaksınız.

Kitaplarda verilen örneklerde önce devre için gerekli olan L değeri hesaplanıyor. Ondan sonra bu L değerini tutturacak sarım yapılıyor. İşte tam bu noktada sarımdaki Tur sayısı (N) ile L arasında ilişki olduğundan bu durumda gap(boşluk) olayını hassas olarak hesaplamak lazım. Fakat elimizde standar bir trafo varsa iş daha da karışık oluyor ve boşluğu ayarlamak daha da zorlaşıyor. İşte bu konuları çalışmam bitince sizlerle paylaşacağım.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

oldurenkafiye

Peki hocam bildigim kadarı ileverimi en yuksek olan çalışma şekli flyback. diger çalışma şekilleri neden bu kadar sorun çıkarmıyor. bende şu anda bu çalışma modeli uzerinde yoğunlaştım ancak kül tablası dahi dün gece yanan mosfetlerle doldu. yani bilindik hesaplam yöntemleri bu çalışma şeklinde işe yaramıyormu gauss olayında değişme oluyormu ? bu konuda bizi aydınlatsanız. yani en azından aralarındaki fark nelerdir ? gerçi çalışmayı sunacagınızı söylemişsiniz. neyse çalışmanızı dört gözle bekliyorum mosfet yakmaya çalışmanızı görene kadar ara veriyorum :)

dhan000

flybackın en verimli oldugu konusunda hemfikir degilim..öyle olsaydı zaten 100-200wat arasında tercih ediliyor olmazdı..tabi birde nüve üreticilerininn vermiş oldugu tabloda aynı frekansta en az gücü flyback ile çekilebiliyor olmazdı..galiba en iyi half bridge yada pushpull denilen olabilir.. flyback genelde basitligi ile kullanılıyor..etrafımıza baktıgımızda flybacak yeterli olabiliyor çogunluk zaten 50wattın üstüne pek çıkmıyor gibi geliyor bana ..
kolay gelsin..

oldurenkafiye

Bende burada kendimi yırttıyorum sanırım bu günlerde bende bir sorun var zira pushpull ile düzgün çalışan devre aynı hesaplama yöntemleri ile çalıştıramıyorum çalışsada çok az bir süre çalışıyor bende basit çok fazla eleman kullanmayacak birşey yapmaya çalışıyorum ama ne yazıkki çalıştıramadım ögrenmek istedigim pushpull çalışan devre ile flyback  arasındaki farklar nelerdir. verim konusuna gelince haklısınız karıştırmışım zaten yanılmıyorsam 2. sayfada bu konudan bahsedilmişti.

TigerX

Merhaba...

Flayback kullanmanın amacı basitliği ve ucuzluğudur. Aynı nüveden flyback ile çok çok az güç çekersiniz. Güç çekmek istiyorsanız en ideali Push-pull veya H-F-Bridge \'lerdir. Heribr devrenin kendine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Kullanılan yere göre bunlar değişir. Basit bir transistör, diyot ve direnç ile yapılabilecek bir devreyi Entegre kullanarak ve bir sürü malzeme kullanarak yapmanın bir mantığı yok. Belki daha hassas ve kararlı olabilir ama sonuçta herbir malzemenin bir masrafı var. Bizler evde 1 tane yapıp kullanacağımız için bu masraf önemli değilmiş gibi görünsede, üretim yapıp satan birisi için kullandığı direncin watt değeri bile maliyeti değiştireceği için en optimum olanı seçmek durumundadır. Eğer bizler de böyle yapmazsak sonuçta bir devremiz olur, güzel de olur ama elverişli olmayabilir. Bİr de bazı şeyleri yanlış öğrenmiş olabiliriz. Önemli olan en doğrusunu öğrenmek. Eğer bu değilse alın normal saş trafo hiç uğraşmadan voltajı düşürün. Linear bir regülasyon yapın ve kullanın. Ama bu artık verimli ve kullanışlı değil diye yeni arayışlar içerisindeyiz. Öyleyse doğrusunu aramamız lazım. Ben arıyorum ve bulduklarımı da paylaşıyorum. Olayı tam olarak kendim öğrenmeden de sırf hava olsun diye birkaç formül yazıp, rastgele bir örnek verip geçiştirmiyorum. Önce olayı kavramaya çalışıyorum. Bu arada da birçok yeni şeyleri öğreniyor ve alt yapısını hazırlıyorum. Zamanı geldiğinde bu işlerin dizaynı çok çok basit olacak. (inşaAllah öyle umuyorum  :) )

MOSFET yakma ve push-pull hesabı ile flayback hesabının tutmaması olayına gelince:

- Push-pull daki hesaplamalarla flyback devre yapıp çalıştıramazsınız. Yukarılarda da bahsetmiştim: flyback devrelerin hesaplaması başlıbaşına bir olay ve matematiğin ve tekniğin en çok kullanıldığı bir devre modeli. O zaman niye bu devre ile bu kadar uğraşıyoruz yapalım bir push-pull diyebilirsiniz. Nedenlerini az önce açıklamaya çalıştım. Fakat isteyen istediği devreyi yapabilir. Ben işe sırası ile devam etmek istiyorum. Eğer sizin bir çalışmanız varsa paykalırsanız memnun oluruz.

Ayrıca push-pull bir devreyi doğrudan 220 Volt(RMS) = 315 V DC ile çalıştıramazsınız. Transistörler üzerine düşen voltajlar çok çok yüksek olacaktır. Bu nedenle patır patır MOSFET veya BJT yakarsınız. Ayrıca sarımdaki en ufak bir dengesizlik trafoyu saturasyona sürükler. Bu nedenle en güçlü devre push-pull olmasına rağmen beslemesi doğrudan 220Vrms olan devrelerde push-pull depil de benzeri olan Half-Birgde görürsünüz. Full-Bridge bile böyle yüksek voltajlarda neredeyse kullanılmaz. Hassas hesaplar sonucunda eğer kurtarıyorsa kullanılır. Yani olaya birden bire girince karşımıza neler çıkacak neler. Bu nedenle ben sıralamayı tercih ediyorum. Push-Pull ile 135 W \'lık ETD29 ile 36V girişten 13.8 volt çıkışa regüleli çalışmam oldu. çok da başarılı ama aynı çalışmayı 220Vrms de denemeye cesaret edemiyorum. Zaten aynı mantıkla ve devrenin tam olarak hesabı yapılmadan 220Vrms de çalışsam eminim ki MOSFET ler patır patır gider. Bunun temel 2 sebebi olabilir. Birisi MOSFET \'in maksimum Vds voltajını geçiyor olmanız veya trafoyu saturasyona sokuyor ve yüksek amper çekiyor olmanız. Ayrıca başka etkenler de var. YÜk altında anahtarlamadan dolayı oluşan aşırı ısı ve MOSFET \'in anarlarlama stersinin etkileri gibi. Aksi halde kolay kolay malzeme yakılmaz.

Ben kendim formüllerini tam olarak oturtuğım ve üzerinde istediğim değişkiliği yapabildiği bir devre oluşturmadan sizlerle paylaşamam. Bu yanlış olur. Yukarıda verdiğim Nokia şarj devresi çok güzel çalışıyor. Maliyeti düşürmek için çok malzeme çalınmış ama çalışıyor. Piyasada 3.5 TL ye hatta daha altına alınabilir. Eğer bu malzemeleri çalmasa fiat daha da yükselecektir.

Devreyi tamamlamaya çalışıyorum. Formüller biraz uğraştırıyor. Arada çalıştığım şirketin işleri de olunca biraz yavaş oluyor ama daha fazlasını başaramıyorum. Malum bir de yaş yavaş yavaş geçiyor. Öğrenmek çok daha zorlaşıyor. Hafıza prolemi de malum aşırı şekilde var. Yani hiç de kolay olmuyor diyebilirim...

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

Flatron

Merhaba
Burada http://ecee.colorado.edu/~pwrelect/book/slides/slidedir.html colarado üniversitesinin \"Fundamentals of Power electronics inductor\'s\" isimli elektronik kitabı var.\"Part 3 Magnetics \" başlığının altında ise ilk 2 bölüm bu konuları anlatıyor.Özellikle 2.başlıkta\"Filter inductor design\" da gap ile ilgili açıklamalar var.En azından orada yazanların gap ile ilgili vardığınız sonuçları doğrulayacağını sanıyorum.

Selamlar

TigerX

Merhaba...

Verdiğin linkdeki kitabın ilgili bölümünü inceledim... Teşekkür ederim...

Ben araştırmalarımda teorik ile pratiği beraber götürmeye gayret ediyorum. Formülleri de hazmetmeye çalışıyorum. Yukarıdaki ilgili bilgilerde özet olarak verilen slayt bilgilerinden daha fazlasını da buldum. çünkü çok fazla dökümandan faydalanıyorum. Sonuçda hepsini kendi anlayabileceğim bir şekle sokmaya çalışıyorum. Gap(boşluk) ile ilgili olan olayı az önce çözüp tamamladım. İşyerinde tamamlayamamış ve sıkıntı duyuyordum ama az önce başardım. Kafam biraz daha rahatladı diyebilirim. Yarın fırsatım olursa pratikte bir deneme yapmayı düşünüyorum. Muhtemelen yetiştiremem ama en azından başlamış olurum.

Kısaca gap olayından bahsedersek:

İlgili dökümana bakıldığı zaman da görüleceği üzere, elimizdeki nüvenin L (Henry) değerini tutturmamızı ve nüvenin satursayona daha zor girmesini sağlama gibi faydaları var. Tüm enerji nüve içerisinde bu boşlukda saklanıyor. Flyback türü hariç, enerji saklama işine ihtiyaç yok hatta bu enerji saklama olayı olursa bu core loss olarak devreye yansıyacaktır. Sonuçta core loss nüve üzerine depolanan ve kullanılmayan enerji olarak adlandırılıyor.

Gap \'i değiştirmekle devrenin B (Gauss) değeri dğeişmez. Yine aynı manyetik akı yoğunluğu devreden akar. Değişen şey L(Henry) değeridir. Bu L değeri de kendi içinde 2 ye ayrılıyor. Lmagnetizing ve Lindunting diye. Bu konuların şimdilik detayına ihtiyaç yok. Ben de daha henüz bu 2 L değerini ayrı ayrı hesaplamayı öğrenme aşamasına girmedim. Lazım olursa bu konuya da bakarım. şu an için lazım değil.

Burada yine karar aşamasına geliyoruz.

1- Ya elimizdeki nüvelere göre dizayn yapacağız (zor olan bu seçenek)

2- Ya da dizayna göre nüve temin edeceğiz. (Dizaynı kolay ama nüveyi bulmak zor olabilir)

Ben 1. şıkkı seçmek durumundayım. Elimdekilerin dışında nüve temin şansı zor veya pahalı olacaktır. İşte burada zorluklar başlıyor. Zaten şu ana kadar devre yapıp da çalıştıramamamızın nedeni sanırım buradan kaynaklanıyor.

Örnek vermek gerekirse:

Geçen gün bir hesap yaptım ve devremin L değerinin 3.2mH olması gerekiyor. Elimdeki EEL19 nüvesine göre hesapladığım N=250 sarım sayısına karşın elde ettiğin L değeri 13.2mH gibi bir değer oluyordu. Benim ihtiyacımdan çok çok uzak. N saysını değiştirmek lazım. bu durumda da yeterli gücü çekemem. İşte boşluk(gap) konusu burada yardıma yetişiyor ve lazım olan L değerini tutturmamızı sağlıyor. İş burada da bitmiyor. Bu durumda da fringin olayı devreye giriyor ve yine herşey değişiyor. Optimum değeri bulmak matematiksel olarak biraz uğraştırıyor. İşin zor kısımlarını çözmeyi başardım. Kİtaplarda bahsedilen simgelerim tam anlam ve karşılıklarının lazım olanlarını kavradım. En basitinden örnek olarak:

Wa değeri dendiği zaman açın bakın, birçok kitapta aynı tüp nive için farklı değer vereceklerdir. Oysa ölçüleri aynı ise değerin de aynı olması gerekmesini beklerim. Fakat dizayn yapan şahıs kendi yaklaşım metodlarını uygulayarak kendince geliştirdiği formüllere uygun hesaplar yapıyor ve bize Wa diye verdiği değerler farklı farklı oluyor. İşte bu durumda da bizlerin kafası allak bullak oluyor. Ben bu olayı bizzat yaşadım. FPS programı ile verilen Wa değeri ile gerçek Wa değeri ve başka programın Wa değerinin aynı olmadığını bulmam çok zamanımı aldı. Neredeyse kafayı yiyecektim. Sonunda farklılığı fark ettim ve ben de onlar gibi kendi formülümü geliştirince sorun çözüldü. Benzer olayları yaşayanlar paylaşırsa bilmeyenler de öğrenmiş olurlar. Kitaplar sanki birer puzzle \'ın parçaları. Puzzle \'ı çözmeden tam resmi göremiyoruz. Ben kendimce sağ üst köşeyi çözdüm. Daha çok çözecek yeri var.

Herkesin yardımı lazım. Herkesden birşeyler bekliyorum. en azından başlarına gelen, kafalarının karıştığı ve çözümünü buldularsa da nasıl olduğunu anlattıkları olayları paylaşacağını umuyorum.

Benim satır aralarında yazdıklarım da sizlere şimdi karışık ve bulmaca gbi gelecektir. Fakat somut bir örneği ortya koyabilirsem herşey netleşecektir. Aslında yazdıklarım önemli şeyler, formülleri tam olarak henüz yazmasam da neyin ne olduğunu dilimin döndüğünce açıklmaya çalışıyorum. Dua edin de somut örneği bir an önce başarabileyim...

Ben bu mesajı yazarken gevv arkadaşımız güzel bir teklif yaparak yardımda bulunmuş. çok teşekkür ediyorum. İhtiyacım olduğunda iletime geçeceğim.

Selamlar...
Eyüp/Gaziantep

Flatron

Merhaba
Bu www.fairchildsemi.com/an/AN/AN-4137.pdf FAIRCHILD firmasının Flyback converter tasarımını anlatan pdf sinin adresidir.Bu pdf deki ilk sayfanın sağ sütünunda yazan mavi renkli  \"FPS Design Asistant \" yazısına tıklayıp, yeni bağlantıya onay verdiğinizde FAIRCHILD firmasının Excel de yazılmış ,tasarıma yardım eden bir bir dosyayıda indirmiş olursunuz.
Kolay Gelsin
Flatron

TigerX

Alıntı yapılan: Flatron - 04 Nisan 2009, 10:28:20Merhaba
Bu www.fairchildsemi.com/an/AN/AN-4137.pdf FAIRCHILD firmasının Flyback converter tasarımını anlatan pdf sinin adresidir.Bu pdf deki ilk sayfanın sağ sütünunda yazan mavi renkli  \"FPS Design Asistant \" yazısına tıklayıp, yeni bağlantıya onay verdiğinizde FAIRCHILD firmasının Excel de yazılmış ,tasarıma yardım eden bir bir dosyayıda indirmiş olursunuz.
Kolay Gelsin
Flatron

Merhaba...

Dökümanı çndirdim. çok güzel bir döküman. Sizde ne değerli bilgiler varmış madem ki... ;)

Bu döküman çok işe yarar. Ben de buna benzer yapmaya çalışıyordum ama artık grek kalmamış oldu. Fakat böyle hazır şeyleri alıp, onlarına hesabına göre tasarım yapınca, o konuyu öğrenmiş ve kavramış olmayız. Yine o konuda cahil sayılırız ve karşımıza bir engel çıkarsa aşamayız.

Bu nedenle en güzeli, herşeyi hazmetmek ve bilginin özünü kavramk; tabii ki bu işi tam manası ile öğrenmek ve yapmak istiyorsak.


Flatron

Merhaba
Fairchild in bu dökümanını buraya yazmadan 10 dakika kadar önce bulmuştum.Gerçekten süper bir kaynak adım adım Flyback tasarımını anlatıyor.Excel dosyası ise giriş voltajı ve çıkışların voltajlarını, verim % sini girdiğinizde pekçok şeyi hesap ediyor.

Fairchild in bu dökümanını  türkçeye çevirmeye çalışacağım,çeviriyi önce size gönderirsem düzeltmeleri yaparmısınız? Böylece bu değerli yazı daha işe yarar hale gelir.

Selamlar

Flatron

TigerX

Elimden geldiği kadarısı ile yardımcı olmaya çalışırım. Öyle körü körüne çeviri öğretici olmasa da , dizayn aşamasında bayağı bir kolaylık sağlayabilir.

dhan000

hocam eksik gördügünüz yerlerde ek açıklamalar yapabilirsiniz..herkesin anlayabilecegi düzeye çekebilirsiniz..
kolay gelsin..

Flatron

Bu dökümanda kural olarak anlatılan kısımların çevirisini ilk başta yapmaya çalışacağım .Ayrıca sonuna kadar gidebilirmiyim bilmiyorum ama Excel deki hesaplamaların aynısını bende başka bir excel shetinde yapmaya çalışıyorum.çünkü hazırlayan bu formülleri gizlemiş.Eğer bunu başarabilirsem tüm değerlerin nasıl hesaplandığını bulabileceğim.Ayrıca,çok fazla umudum yok ama firmaya bu pdf yi türkçeye çevirebilirmisiniz diye sordum.Eğer çevirirlerse Google translator den daha iyi çevireceklerinden eminim  ;D

Flatron

Eyüp Bey
çeviride bazı yerlerde ,elektronikte ne dendiğini bilmediğim için zorlanıyorum.Acaba pdf dosyanın 12 sayfasındaki formüllerde geçen o simgelerin, Türkçe karşılıklarını yazarmısınız.-ki onlara göre ne demek istendiği daha kolay anlaşılabilir.

Selamlar
Flatron

TigerX

Merhaba...

Aw : Winding window area of the core in mm2 = mm2 olarak nüvenin sarım alanı boşluğu
Ae : Cross sectional area of the core in mm2  =  mm2 olarak nüvenin kesit alanı
Bsat : Saturation flux density in tesla.           = Saturasyon akı yoğunluğu
Co(n) : Output capacitor of the n-th output   = n-th çıkışın konansatör değeri
Dmax : Maximum duty cycle ratio                   = Maksimum dolu-boş oranı
Eff : Estimated efficiency                            = Tahmin edilen verim
fL : Line frequency                                    = Besleme Hattı frekansı
fs : Switching frequency of FPS                    = Anahtarlama frekansı (FPS ye uygulanan)
Idspeak : Maximum peak current of MOSFET  = MOSFET \'in maksimum tepe akımı
Idsrms : RMS current of MOSFET                 = MOSFET Rms akımı
Ids2 : Maximum peak drain current at the maximum input voltage condition. = Maksimum giriş voltajındaki maksimum tepe drain akımı
Iover : FPS current limit level.   = FPS akım limiti
Isec(n)rms : RMS current of the secondary winding for the n-th output = n. çıkışın RMS akımı
ID(n)rms : Maximum rms current of the rectifier diode for the n-th output = n. çıkışın diyot iletim akım değri
Icap(n)rms : RMS Ripple current of the output capacitor for the n-th output = n. çıkışın kondansatöründe görünen RMS parazit akım
Io(n) : Output load current for the n-th output = n. çıkışın akımı
KL(n) : Load occupying factor for the n-th output  = n. çıkışın toplam yükteki payı
KRF : Current ripple factor  = Akım parazit değeri
Lm : Transformer primary side inductance  = Trafo giriş tarafı Endüktansı
Llk : Transformer primary side leakage inductance = Trafo giriş tarafı kaçak endüktansı
Losssn : Maximum power loss of the snubber network in normal operation = normal çalışmada sönümlendirme devresinin maksimum güç kaybı
Npmin : The minimum number of turns for the transformer primary side to avoid saturation = Saturasyona girmeden giriş için minimum tur.
Np : Number of turns for primary side = Giriş tarafı tur (sarım) sayısı
Ns1 : Number of turns for the reference output = Reference çıkışın tur sayısı
Ns(n) : Number of turns for the n-th output = n. çıkışın tur sayısı
Po : Maximum output power = Maksimum çıkış gücü
Pin : Maximum input power = Maksimum giriş gücü
Rc(n) : Effective series resistance (ESR) of the n-th output capacitor. = n. çıkışın etkin seri direnci (ESR)
Rsn : Snubber resistor = Sönümlendirme direnci
RL : Effective total output load resistor of the controlled output = Kontrollü çıkışın etkin toplam yük direnci
Vlinemin : Minimum line voltage = Minimum hat voltajı
Vlinemax : Maximum line voltage = Maksimum hat voltajı
VDCmin : Minimum DC link voltage = Minimum DC bağlantı voltajı
VDCmax : Maximum DC line voltage = Maksimum DC bağlantı voltajı
Vdsnom : Maximum nominal MOSFET voltage = Maksimum MOSFET voltaj kapasitesi
Vo1 : Output voltage of the reference output. = Referans çıkış voltajı
VF1 : Diode forward voltage drop of the reference output. = Referans çıkışı diyotunun iletim anındaki volj değeri
Vcc* : Nominal voltage for Vcc  = Vcc için gerçek değer
VFa : Diode forward voltage drop of Vcc winding  = Vcc sargısı için kullanılan diyotun iletim anındaki voltaj değeri
VD(n) : Maximum voltage of the rectifier diode for n-th output = n. çıkışın diyotunun maksimum voltajı
Î"Vo(n) : Output voltage ripple for the n-th output = n. çıkışın parazit voltajı
VRO : Output voltage reflected to the primary = Girişe göre çıkış voltajı
Vsn : Snubber capacitor voltage under minimum input voltage and full load condition = minimum giriş ve maksimum yük durumundaki sönümlendirme kondansatörünün voltajı
Vsn2 : Snubber capacitor voltage under maximum input voltage and full load condition = maksimum input ve tam kapasite yükteki sönümlendirme kondansatörünün voltajı
Î"Vsn : Maximum Snubber capacitor voltage ripple = Sönümendirme kondasatörü üzerindeki parazit voltaj
Vdsmax : Maximum voltage stress of the MOSFET  = MOSFET in maksimum dayanabileceği voltaj

Umarım işinize yar...

Flatron

Teşekkür ederim .çok işime yarayacak
Sanırım hafta sonuna kadar çeviriyi tamamlarım.
Kolay gelsin

TigerX

Merhaba...

Fırsat buldukça elde ettiğim neticeleri pratikte denemeye gayret ediyorum. Fakat bir türlü istediğim sonucu alamıyorum. Sonunda farkettim ki;

- Elimde 2 tane olan EL16 nüveden bir tanesini parametre bulmakda test amaçlı kullanıyordum. B ve AL gibi değerleri bu nüve üzerinden hesaplıyordum.

- Diğer nüvede ise bu neticelere göre trafo dizaynı yapıyordum. Ben aynı nüveler aynı sonuçları verir diye düşündüğümden böyle yaptım.

Fakat hiç de öyle olmadı. Nedeni ise her nüve kendi farklı özelliklerine sahipmiş. Buna göre yeniden diğer nüve ile ölçüm yaptığımda hesaplarımla aynı neticeyi elde ettim. Bir nüve\'nin 50 uH dediği sonucu diğer nüvede 27uH olarak gördüm. çok büyük farklar.

Bu nedenle devrede hangi nüveyi kullanacaksak o nüve üzerinde testler yapmamız lazım. Belki biliniyordur, ben de biliyordum ama iş uygulamaya geldi mi gözden kaçan bir nokta oluyor.

Selamlar..

TigerX

#94
Merhaba...

Flyback ile ilgili olarak bayağı bir aşama kaydettim. Tek sorun sadece feedback besleme ile çıkıştaki regülasyonun sağlanmasında. Bunu da TL431 ile yapmak lazım. TL431 \'in kompanzasyonunda kullanılacak direnç ve kondasatör değerlerinin çok hassas hesaplanması gerekiyor. Bu konu ile ilgili olayı baştan sona anlatan döüman bulamadığım için deneme yanılma yapmak zorunda kaldım. %100 netice alamasam da hafif bir trafo zırıltısını önleyemedim. Bazı voltaj değerlerinde trafoda zırıltı geliyor. Fakat regülasyon çok güzel oluyor. Trafonun dizaynından değil de, TL431 \'in companzasyonunu tam olarak yapamadığımdan zırıltı oluşuyor. Eğer feedback kullanmadan devreyi regülasyonsuz kullansak hiçbir sorun olmuyor.

şimdi gelelim herkesin ilgilendiği nokta olan trafonun hesabı ve sarımına...

- İlk önce karar vermemiz gereken noktalar var.
i) Elimizde var olan bir trafoyu mu kullanacağız ?
ii) Dizayna uygun bir trafo mu satın alacağız?

- Ben elimizde olan PS Power Supply \'lardan çıkan EL16 trafosunu kullanmak durumundayım. çünkü hesapladığım değere göre trafo bulma şansım olduğunu pek sanmıyorum.

EL16 trafonun datasheet verilerinden bizlere lazım olacak olanlar:

Ac = 0.201 cm2
MPL = 5.53 cm
μr = 1810 (3C90 malzeme için, benim elimdeki bu malzemeden)
lg = 0.009 cm (gap-boşluk)
Bsat = 0.385 Tesla

Bu trafo ile flyback yönteminde 10 W \'a kadar güç çekilebiliyor. Elimizdeki trafonun lg değeri ile oynama şansımız olmasına rağmen özelliğini bozmadan denemeler yapınca 10 W \'lık bir güç çekmemiz zorlaşıyor. 5 W \'lık bir gücü rahtlıkla karşılıyor. Daha fazlası için lg değeri ile oynamak lazım.

İşin fazla teorik kısımlarına girmeden en pretik trafo sarım hesabını anlatacağım. Zaten ben de önce çok teorik çalıştım ama sonunda yine bu pratik yönteme dönmek zorunda kaldım. En azından garantili bir yöntem.

Denemelerde hayati tehlike olmasın diye 30-60 volt aralığını kullanıyorum. Daha sonra isteyen aynı hesaplama yöntemini kullarak 315 Volt için de dizayn yapabilir. Bu durumda

Vin(min) = 30 Volt
Vin(max) = 60 Volt

şimdi öncelikle nüvenin AL değerini hesaplamamız lazım. Eğer AL değerinden gidersek boşlukla ilgili tüm hesapları devre dışı bırakmış ve boşluğun ileride karşımıza çıkaracağı hatalardan kurtulmuş oluruz. ETE arkadaşımızın hazırlamış olduğu bir program ile bu işi kolayca yapabiliyoruz. Bunun için bu programı öncelikle temin etmek lazım. Bu sitede olduğunu biliyorum ama yerini şu an hatırlamıyorum. Ben yine de formüllerini verip kısa bir açıklama yapacağım.

AL = L * 106 / N2  Henry/1000Turns   Bu bize 1000 Tur başına olan AL değerini veriryor. Ayrıca tek tur başına olan formül ise;

AL = L  / N2 Henry/Turns Bu da bize tek tur başına olan değeri veriyor.

Ben 1000 Tur başına olanı kullanıyorum. Hem datasheet \'lerde bu değer daha yaygın kullanılıyor hem de daha güzel sonuç veriyor.

Önce kullanacağımız nüve üzerine tahmini birkaç tur sarıyoruz. Ne kadar çok sararsak o kadar hassas sonuç alırız. Sakın tur sayısında hata yapmayın. çünkü formüle dikkat edilirse N2 olduğu için 1 turluk bir sarım bile çok hataya neden olabilir. Örneğin ben 250 Tur sardığım için buna N=250 diyelim.

Sonra bu sardığımız bobinin L değerini ölçelim. Bunun için L-meter kesinlikle lazım. Bu işlerle uğraşıyorsak L-meter olmazsa olmazlardanmış Bunu bilmeme rağmen bir tane uygun fiatlı bulup alamadım. Sonunda basit bir şeyi kendim yaptım. Heryerde bilgisi var zaten. PIC ile LC meter yazsanız karşınıza gelir. İşimizi görecek kadar çalışıyor. Ölçtüğümüz değer yaklaşık olarak L=13.179 mHenry olacaktır.

Formülde yerine koyunca;

AL = L * 106 / N2  = 13.179 *10-3 / 2502 = 210.86 mH/1000Turns olur.

AL değerini bulmuş olduk. şimdi ileride bu değeri kullanacağımız için bir kenera yazalım. Sonra devre hesabına devam edelim.

Burada dikkat edeceğimiz en önemli nokta:

Sarım sayısı ile L değerini tuttururken, Bsat değerini aşmamaız gerekliliğidir. Birçok kişi burada hata yaptığı için ha bire malzeme yakıp duruyor. Ben de önce bu hataya düştüm ama erken farkettim. Zaten Flyback devrelerin en büyük zorluğu burada. çünkü B değerini yüksek olmazsa güç çekemezsiniz, yüksek olduğu mu L değeri ihtiyaca uymaz. Bu işin sırrı ise gap(boşluk) da gizli. Bir sürü gap hesabı ypacağımıza yukarıda AL değerini bulmamız bizi kurtaracak.

Bpk = 0.4*pi*Np*Ip(pk)*10-4 / (lg+MPL/μr)  

İleride sarım hesabını yaptıktan sonra bu formül ile Bsat değerini kontrol etmemiz lazım. Bsat = 3850 olarak düşünüyorsak, bizim sorunsuz çalışmamız için Bop =0.280 Tesla (çalışma B \'si) yı geçmemiz lazım.

İşi basitleştirmek için, ben çalışmalarımda bulduğum verileri buraya yazarak, hesaplarda kolaylık sağlamak istiyorum. İsyeten olursa ileride başka değerlerle de bir çalışma yapabiliriz.

İstenen şartlar:

Vo = 5 Volt
Io = 1 Amp (Gerçek uygulamamda 0.91 amp en iyi değer çıkıyor. Bu nedenle hesaplarda 0.92 yi kullanacağım)
Verim (Trafo) = 0.9  (%90)

Vaux = 5 Volt
Iaux = 0.05 Amp

f = 65kHz.

P = I*V \'den çıkış istenen güç bulunabilir. Benim devremde bu gücü Po = 4.617 Watt olarak aldım. Bu durumda Io biraz daha düşük çıkacaktır.

Pin = Po / Verim  = 5.13 Watt olur.

çalışma frekansı f = 65kHz ise T = 1/f = 15.4 μsec olur.

ton(max) = T/2 = 7.7 μsec olur. 

Dmax = 0.5  (yarım zamanda dolma, yarım zamanda boşalma için)

Bu zaman bizim L değerinin enerji altındaki zamanıdır. Yani eberjiye maruz bırakıldığı değerdir. Enerji verildiğinde L üzerinden akım üçgen dalga gibi yükselerek akar. Bizim istediğimiz Ip(pk) (I primary peak) değerine gelince enerjinin kesilmesi gerekir. Aksi halde saturasyon olur ve aşırı akım falan filan...

şimdi giriş gübü Pin = 5.13 Wat ise Iin(max) = Pin(max) / Vin(min)   = 5.13 / 30 = 0.171 Amp.  olacaktır.

Ip(pk) = (2*Pin(max)*T) / (Vin(min)*ton(max))
= 0.684 Amp. olur. Bu işte az önce bahsettiğim üçgensel L akım değeri. Bizim bu akıma geldiğimizde devreyi kesmemiz lazım ki, daha fazla akım akıp da saturasyon olmasın ve istenilen enerji birikimi sağlanmış olsun.

Flyback devrenin özelliği, diğerlerinden çalışma matığı olarak farklı olmasından kaynaklanıyor. ON zamanında depolanan enerji OFF zamanında çıkıştan alınıyor. Bir nevi sakla boşalt gibi. İşte zorlklar da buradan kaynaklanıyor. çünkü ne kadar enerji saklanacak ve saklanan enerji nasıl olacak da çıkışda istenilen voltajı verecek. Diyebilirsiniz ki; tur sayısına göre çıkıştan  istediğim voltajı alırım. İşte öyle olmuyormuş. Ben de önce sandım ve günlerim bunu anlamakla geçti. Sonuç olarak; elimizde bir enerji var ve bu enerji bizim çıkış sargımızda. Bu sargımızın da bir L değeri var. Bu çıkışa bağlı bir de RL yükümüz var. Yükümüzün değeri değiştikçe bizim de çıkıştan alacağımız volta değişecektir. Zaten Flybak devrelerin çıkışına mutlaka az da olsa minimum bir direnç bağlamak lazım. Aksi halde çok çok aşırı voltajlar görmek içten bile değil. çıkışta yük az ise 30 volt, tam yük var ise 5 volt görmeniz gayet notmaldir. TÜm bu durumları önlemek için feedback \'li bir regülasyon işte bu nedenle şart...!!! Belki biraz karıştı ama deneyince ne demek istediğimi ve her yerde yazmayan bu bilgiyi anlayacaksınız.

Devreye devam edelim:

Rin(eşdeğer) = (Vin(min))2 / Pin(max)
= 302 / 5.13  = 175.438 Ohm.

Buradan ;

L = Rin(eşdeğer) * T * (Dmax)2 / 2 = 175.438 * 15.4*10-6 * (0.5)2 / 2  = 337.37 μHenry

Devrenin tasarımı için bize lazım olan L değerini nihayet bulmuş olduk. İşin çoğunu hallettik. Sırada bu değere uygun ve saturasyona girmeyen bir trafo dizayn etmek ve sonra da devreyi kurmak kalıyor.

şimdilik bu kadar yazabiliyorum. İlk fırsatta devam edeceğim. Soracağınız şeyler varsa sorabilirsiniz.

Selamlar...

oldurenkafiye


TigerX

Teşekkür ederim...

Yukarıda L değerini hesaplarken, değişik yöntemler de kullanılabilir. Hepsinin temel formülü aynı olmakla birlikte, değişik varyasyonları kullanılıyor ama sonuçta aynı yere çıkıyor. Bu formüllerdeki temel ilke:

Ip(pk) = 4 * Iin(dc)        .........  (1)

Burada Iin(dc) ----- > DC beslemeden çekilen DC akımdır.
           Ip(pk) ----- > L \'den ton zamanı boyunca akan üçgensel akımdır. Bu akımın DC değeri bize zaten Iin(dc) değerini verecektir.

Bu şekilde biz devremiz için maksimum çekilecek akımı öngörmüş oluyoruz.

Pin > Po   şartı da devrenin çalışması için gerekl iolan bir şarttır. Hesapların sonunda bunu da kontrol etmemiz lazım.

Yukarıda (1) diye yazdığım eşitlik mutlak ve mutlak en az sağlanması gereken bir değerdir. Bazı kitaplar L değerini düşürmek için Pin değerini daha da yükseltiyorlar ve bu durumda

Ip(pk) = 5.5 * Iin(dc) ve hatta hatta
Ip(pk) = 6 * Iin(dc)

4 katsayısı minimum katsayıdır. Bunun üstü seçime bağlıdır. Her kitap bu değeri kendine göre alıyor ve formülize ediyor. Sonuçta da bizler her yerde başka başka formüller görünce afallayıp kalıyoruz. Bizim bulduğumuz sonuç ile diğer bir kitaptaki sonuç uymuyor ve biz hata yaptık sanıyoruz. Oysa hata değil de yaklaşım farkı var. Bunu anlamam günlerimi aldı diyebilirim. Ben temel ilke olan 4 katsayısını alacağım. çünkü daha yüksek almanın L değerini düşürmede etkisi olsa da Bsat değerine yaklaşımı da arttırıyor. Deneyimlerle en ideali herkes devresine göre bulacaktır.

şimdi işin en can alıcı yerlerinden birisi olan N = ? tur sayısını hesaplamaya geldik.

İşte burada yukarıda elde ettiğimiz AL değerini kullanarak kolayca sarım sayımızı bulacağız. Yukarıdaki formülü N için tekrar yazarsak:

N = 1000*Karekök(Lp/AL)              ...................  (2)

Np = 1000*Karekök(337.37*10-6/210.86*10-3) = 40 Turns  olacaktır.

Np = 40 Turns


şimdi bu bulduğumuz L değeri ve hesapladığımız N değeri ile B değerinin neresinde çalışmış olacağımızı görmemiz ve saturasyon durumunu görmemiz lazım.

Bpk = 0.4*pi*Np*Ip(pk)*10-4 / (lg+MPL/μr)   ................. (3)

Eşitlik (3) \'ü yukarıda vermiştim ve şimdi tekrar burada da yazdık ve numaralandırdık. Bpk değerini hesaplarsak:

Bpk = 0.4*3.141*40*0.684*10-4 / (0.009 + 5.53/1810)
Bpk = 0.285 Tesla

Bsat= 3850 olarak düşünürsek 2850 uygun bir değer oluyor. Frekans yükselidkçe Bsat düşeceği için normal şartlarda 0.250 ve hatta hatta 0.200 \'ün üstüne pek fazla çıkmamak lazım. Fakat hassas hesaplarla gücü arttırmak adına mümkün olan en yüksek Bop. (B operating = B çalışma) değeri seçilebilir.

Kontrolümüzü de yaptıktan sonra Np sayımızı da bulduktan sonra sıra geldi Ns değerini bulmaya.

Ns = Np*(Vo + Vd) / Vin(min)    ...................... (4)  Burada Vo = çıkış voltajı,    Vd = çıkış diyotunda düşen voltaj

Ns = 40 * (5 + 0.6) / 30
Ns = 7.46  == 8 Turns olarak alabiliriz.  Burada bir üst tam sayıya yuvarlıyoruz ki, maksimum yük durumunda ve minimum input voltaj da ısı ile oluşan kayıpların da etkisi ile çıkış voltajı kaybımız olmasın.

şimdi buraya kadar standart hesaplama yaptık ve continuos veya discontinuos olayını dikkate almadık. Her 2 yöntemin kendisine göre avantajları olmasına rağmen anlamak açısından en güzeli discontinuos current yöntemini kullanmak ve gözlemlemektir. Bu yöntem de saklanan enerjinin tamamı yüke boşaltılmadan yeni cycle \'a geçilmez. T=1/f  bize 1 cycle \'ı verir.  Continuos current da ise enerjinin tamam boşaltılmaz ve 2. cycle \'a geçildiğinde L üzerinde hala bir miktat enerji olduğu için ilk başlangıç akmı sıfır(0) değil de kullanılmayan miktardan başlar. Yani 0 dan yüksek bir değerden başlar ve bizim istediğimiz Ip(pk) değerine kadar yükselir. İleride konuyu tamamlarsam şekillerle daha güzel açıklama şansım olur. şimdi şekil ekleme olayına girip de yavaşlamak istemiyorum. çünkü şekli bul, kes kopyala, yükle, ... gibi işler bayağı zaman alacaktır.

Ayrıca sabit frekans mı, yoksa değişken frekans mı olacağına da henüz karar vermedik. Sabit frekans için PWM yöntemi kullanmak lazım. Bunun için de PWM entegresi (UC3842 gibi...)  kullanmak gerekir. Fakat ben konunun net olarak anlaşılması ve teorinin temelinin kavranması için şimdilik entegre kullanmayacağım. Bu durumda bize kalan yöntel self-oscillating variable frequency flyback yöntemi. İşin esas zevki de inanın bana burada. Entegre ile yapınca işin hiçbir zevki kalmıyor. Standar devreye uygun direnç ve kondansatörleri hesapla ve devreyi kur. Hepsi o kadar. Hiçbirşey anlamadan ve neyin ne olduğunu anlamadan al sana bir devre. Ben buna karşıyım.  Transistör ile flyback olayında her aşamada neler oluyor açık seçik görmek mümkün olacaktır.

Her 2 yöntemde de yardımcı bir çıkışa ihtiyacımız var ki, hem regülasyonda hem de transistörleri sürmekte kullanılan enerjiyi elde etmiş olalım.

Buna Nfb veya Naux. denebilir.  Burada Vaux. \'yi de 5 volt alırsak Ns ile aynı sarım sayısını kullanabiliriz. İstenilirse devrenin durumuna göre 12 Volt veya 15 Volt gibi değerler de kullanılabilir. MOSFET kullanılacak sa kullanılan MOSFET \'e göre tetikleme voltajına uygun Vaux. seçilmelidir. Ben normal transistörlü (BJT) örnek vereceğim için 5 volt yeterlidir. MOSFET için en az 12 Volt olması gerektiğini unutmayalım.

Tüm sarımların yönleri aynı olmak şartı ile en alta primary sarılır ve üstüne Ns ve Naux aynı anda sarılır. İstenilirse sandiviç sarım da yapılır. Grişin ilk 20 turu alta onun üstüne Ns ve Naux birlikte ve daha sonra da girişin kalan 20 turu sarılır. Bu tür sarım daha avantajlıdır. Kaçak endüktans ve Eddy current da çok faydası vardır. Sarım sayısı 40 olduğundan pek fazla olmadığı için ben normal sardım ve hiçbir sorun olmadı. Fakat emeğini esirgemeyenler sandaviç sarımı denesinler...

Buraya kadar anlattığım hesaplarla trafo du sarmış olduk. geriye devrenin dizaynı ve kullanılacak malzemenin (direnç ve kondansatör) hesabı kalıyor. Bugünlük bu kadar bilgi aktarabiliyorum. İlk fırsatta devre aşamasına geçeceğiz. Fırsatı olanlar bir adet EL16 trafo alıp sarımı hazırlayabilirler. Devreyi de açıkladıktan sonra hızlı bir şekilde montaj edebilirler. Verdiğim tüm değerler çalışan değerlerdir. Bizzat test ettim. çalışır mı diye tereddüte hiç gerek yok. şimdilik bu kadar. Görüşmek üzere...

Selamlar...

Flatron

Eyüp Bey
Elinize Sağlık,Harika bilgiler.Anlayamadığım 1-2 yer var ancak onları yazınız tamamlanınca soracağım.

Acaba tüm bu hesaplamaları excelde yada ,visual basicde,yardımcı olmak isteyen arkadaşlarla beraber hazırlasak  Fairchild yada ST firmaları gibi bizimde bir Flyback tasarım programımız olsa ,yani herşey var,olmaması içinde bir neden yok bence.

Bu arada çeviriyi işlerimden dolayı tamamlayamadım ama Eyüp  beyin bu anlattıklarının bir kısmı o yazıda da  anlatıldığından üzerine fazla düşmüyorum artık.

Selamlar

TigerX

#98
Merhaba...

Hafta sonu deneme yapmak isteyenler için devre modelini veriyorum.  Nfb = 3 (MOSFET için 12 ve üstü lazım),  Ns = 5  Tur hesabı ile.....

Devrede kullanılan malzemelerin hesaplarını anlatacağım ama bunun hazırlığı biraz zaman alacak gibi. şu sıralar yine yoğunum. Yazıyı hazırlamak bir süre gecikebilir. Bu devre temel devredir ve daha da geliştirilecektir. TÜm bitmiş halini en sonunda vermiş olacağım.

Yapacaklara bol bol başarılar.

Selamlar...


TigerX

Tekrar merhaba..


Sorlarınız varsa şimdiden sorabilirsiniz. İleride karmaşa olmadan olayları teker teker çözeim...

Selamlar...

Hızlı Yanıt

Not: Bu konu bir moderatör tarafından onaylanmadan görüntülenmeyecektir.

Adı:
E-Posta:
Doğrulama:
Lütfen bu kutuyu boş bırakın:
IRFP250 Nedir:
kısayollar: göndermek için alt+s veya önizleme yapmak için alt+p'ye basın