Bu Şarj Devresinde Transistör Nasıl Çalışıyor?

Başlatan seron, 02 Şubat 2023, 13:11:20

seron

IMG_20230130_000012.jpg

Bu devreyi internette buldum. Çıkış voltajı regüle olmadığı için giriş voltajı olduğu gibi bataryaya uygulanır. Bunun avantajı daha hızlı şarj sağlamaktır. Ancak şarj akımı kesimi yoktur. Bu yönüyle çok ideal bir devre değil.

Bu devrede görülen PNP transistörlü kısmı birçok kez gördüm. Ama nasıl çalıştığına anlam veremedim. Transistörün beyzi 150R dirençle + hattındadır. İletime geçebilmesi için eksi hattıyla ilişkide olması gerekiyordu. Devreye bakılacak olursa batarya dolduğunda LED'i yakacak. Peki ama nasıl?

Devrenin nasıl çalıştığını bana anlatabilir misiniz? Anlamadım.

İlginç Şarj Devresi.png

AX

Merhaba Seron uzun süredir siteye girmiyordum, sitenin giriş şifresi ve kısayolu eski dizüstü bilgisayarımda kayıtlı olduğu için hemen her açtığımda kısa da olsa siteye bir göz atarım gelelim senin şu akım indikatör devresine, hatırla sitede birkaç yıl evvel bir devre yayınlamıştım senin sayfanda akım çekildiğinde röle de çekiyordu ona bak, devrede aynı ilkeyi göreceksin. Ben senin bu devrenin nasıl çalıştığını anlayamamış olmana şaşırdım doğrusu, bunu yazarken üstatlarımı tenzih ederim konuya son derece hakim çok bilgili elektronikçi arkadaşlarımız var ki ben birçoğuna şahitim, düşüncem şu yönde sitedeki amatör üyelerin konu hakkındaki bilgilerini sınıyorsun gibime geliyor. Gene de yanıtlayayım. Devrenin çalışma prensibi şöyle artı akış yönünde açık kollektör bir pnp transistör var ve bu şartlar oluştuğunda bir led sürecek. transistörün emitörü artı kaynağa bağlı bazı ise bir dirençle akım direncinin çıkışı yönüne bağlı çıkıştaki diyot olmasa da çalışır, artı üzerinden akım çekildiğinde emitör ile baz arasındaki gerilim farkı transistörün eşik değer sınırını (0,6volt) aştığında transistör sürülür böylece led yanar buradaki transitörün sürülme hassasisyeti yük direncinin değerine bağlıdır.

seron

Abi işimi bozmasana :D

Alıntı yapılan: AX - 02 Şubat 2023, 14:42:51üyelerin konu hakkındaki bilgilerini sınıyorsun gibime geliyor.

Kimse katılım göstermeyince canım sıkılıyor. Başka bir başlıkta internetten hatalı devreler yakalayıp yorum yapıyorum. Bunu yapan birisi bu devreyi de anlar.

Uzun süredir yoksun arada bir uğra yorum yazmasan da. Ben hep buralardayım eften püften konu açıp muhabbetine yayınlıyorum ama kimse katılmıyor.

asma

Merhaba

O led belirli bir şarj akımından sonra yanıyor , şarj oluyor bilgisini sağlıyor.
Transistör farklı bağlanabilirdi ama ortak katot led kullanmak için bu şekli uygun görmüş.
Bu arada diğer led için 620 ohm çok düşük , 1k5 gibi bir seçim olabilirdi.

Kolay gelsin.

seron

Transistörün böyle yanlış bağlanmış gibi görünüp buna rağmen çalışmasının nedeni, emitörü ile beyzi arasındaki eksi gerilim farkıdır. Aynen anlattığın gibi eğer Rs direnci üzerinden geçen akım artarsa, direnç üzerine düşen voltaj da artmış olur. Bu da transistörün uçları arasındaki V farkının artması; Beyz uca, Emitere göre daha az (eksi) voltaj düşmesi demektir. Transistörü LED'i parlatacak kadar iletime geçiren de budur.

620 Ohm küçük evet. Hatta 2,2k'ya kadar çıkılmasında bir sakınca yoktur. Önemli olan parlak yaktırıp göz aldırmak değil, uyarmaktır (indikatör).

Seviyorum elektroniği. Her bir yerinden bir süpriz fışkırıyor...

Yukarıdakinin NPN'lisi:

NPNlisi.PNG

İşin özeti, her iki transistör tipi için özel durum yaratıp, PNP'li olana "sana eksi voltaj veriyoruz" NPN'li olana da "sana artı voltaj veriyoruz diye kandırıyoruz. Transistörler bu numarayı yutup iletime geçiyor. :)

AX

Seron npn transistörlü devre doğru fakat transistörün baz direncini kullanmalısın 150 ohm alt limitti mesela 330 ohm olabilir ama transistörün bazını direk bağlarsan kollektördan emitöre akan akım bir miktar bazından da akıar direnç olmadığında aşırı akım çekilmesi halinde transistör bozulabilir ayrıca şemadaki ledin 620 ohm yük direnci standart değer değildir standart direnç kullanılacaksa 680 ohm tercih edilebilir bu değer 20mA lik led için uygun bir değerdir önerim 820 ohm direnç kullanılmasıdır daha yüksek değerler kullanılırsa akü dolmadan led sönecektir, ledin işlevini tam yapması için bu kez besleme hattındaki watlı direnç değerini büyütmeniz gerekir bu da şarj süresini uzatacaktır zira buradaki amaç şarj devresinden akım çekildiğini görmek değil akünün dolduğunu (ledin sönmesiyle) anlamak içindir. Benim hesaplamalarım 15voltluk bir kaynak ile giriş yapıp 12 voltluk kurşun-asit aküyü şarj etmek için verdiğim değerlerdir  Şemadaki akü şarj devresi dikkat ederseniz 12 v girişli ama 4,8 voltluk aküyü şarj ediyor bu devrede lm317 akım kaynağı olarak kullanılmış şarj için uygun bir devre değildir.

seron

@AX abi yorumuna katılıyorum. Aşağıda en son çizdiğim NPN'li devrede beyz direnci gerekliydi. Ben orada teoriyi açıklamak için öyle çizdim. Düzeltiriz sıkıntı yok.

NPNlisi.PNG

Hah şöyle ya tartışacak birileri gelsin de iki çift yazalım. Devrelerde hata bulmak veyahut yorumlamak çok zevklidir. Bu yolla devreyi en iyi versiyona getirirsin.

LED direncine gelince hesaplamalara göre bir LED'i 500kusur ohm'la çalıştırman gerekiyor. Fakat bu, maksimum parlaklık için. Benim yaptığım testlerde bu dirençle yakıldığında pek hoş olmuyor fazla parlıyor. Biz de LED'ler sadece uyaracak kadar parlasın diyerekten daha büyük dirençlerle yakıyoruz. Örnek olarak 12V ile LED yakacağımızda 1k artık bir nevi standart hale gelmiş ancak biz daha büyük örneğin 1k5, 2k2 gibi dirençlerle yakıyoruz. Burada parlaklık düşüyor ama amaç uyarmak olduğundan işi görüyor. Bu arada biz yukarıdaki devrede hemen girişteki Power indikatöründen bahsediyoruz. PNPyee bağlı LED için dediğin doğru. Devreyi bir Rus çizmiş. Ben de insanlara fikir versin istedim.

Bu devre neden şarj için uygun bir devre değildir orasını anlamadım. Devre pil dolunca kesmiyor. Ondan mı? Değilse arada üzerine yeterli voltaj düşürecek ve akım sınırlayacak bir düzen olduğu sürece giriş gerilimi 4,5V Pil için 24V bile olabilirdi.

SONRADAN EK:

320Volt sayfasındaki LED hesaplayıcı 12V'de LED yakmak için 500Ohm gerekli diyor. Ancak bu değerde LED yakarsak LED fazla cartlak yanıyor:

Ekran görüntüsü_2023-02-03_14-40-55.png

Biz de bundan ötürü LED direncini daha yüksek tutuyoruz ki biraz ideal, optimum yansın.

AX

Seron ben o rus devresini zaten onaylamıyorum dikkat edersen sadece akım kaynağı olarak çalışıyor ve 12 volt girişi var 4,8V pili şarj ediyor şarjda bekletildiğinde gerilim çıkışı 12v a kadar çıkmak isteyecektir. Pili şarjda beklettin ya da unuttun bu durumda o pili çöpe at gitsin.
Şimdi gelelim şarj olduğunda ledin sönmemesine 10 ohmluk direnç ile olursa sönmez elbette daha düşük değer gerekir 1ohm veya 0r47 gibi yük direnci ile oynayacaksın çünkü şarj ettiğin bataryayı ve devreye girdiğin gerilimi bilmiyorum.
Ben size aynı bu malzemelere birkaç malzeme ekleyerek fazla elektronik komponent kullanmadan oldukça pratik ve kolay bir şarj devresi hazırlayacağım yapan kimse hem uğraşmayacak, hem de işe yarar bir devre olacak şemasını çizip en kısa zamanda yayınlayacağım. Devre 12volt kurşun aküleri şarj için olacak elektrikli bisikletlerin akülerini veya otomobil akülerini güvenle şarj edebileceksiniz. Biraz bekleyin.

seron

Tamam abi.

Zaten ben de seni mahsus konuşturuyorum, devrenin şarj kesimi yok asıl sıkıntısı burada :)

AX

Çok basit ve çok ucuz maliyetli bir şarj devresidir resimde açıklama yaptım devreyi yapın memnun kalacaksınız yalnız daha kompleks bir devre bekleyen için bu basit devre isteğine cevap vermeyebilir. Buzzer piyasada satılan 1,5V..12V arası artı ve eksi pinlerine gerilim verdiğinde çalışan hazır buzzerdir. Şemada uçlarını göstermeyi unutmuşum diyot yönüne uygun olarak bağlanmalıdır yani buzzerin eksi pini diyota, artı pini ise şarj devresinin eksisine bağlanacak.
Kırmızı LED akünün şarjda olduğunu gösterir LED söndüğünde akü dolmuştur. Akü dolduktan sonra şarj devresi aküye bağlı kalsa bile akü zarar görmez hatta akü tampon şarjda hazır bekler.
Besleme trafosunun sekonder gerilimi maksimum 12,8 AC Volt olabilir daha yüksek sekonder gerilimi veren trafo devrede kullanılmaz.

seron

#10
Aküyü ters çizmişsin abi. Uzun çubuk her daim artıdır.

aküpil.PNG

Başka bir not: Trafonun 12V olması yeterli değil. Her ne kadar diyot köprüsünün çıkışında kondansatör nedeniyle artış olsa da akü küçük dirençli bir yük olduğu için bağlar bağlamaz hattaki voltajı kendi voltajına çökertir. Diyotlardaki gerilim düşümünü de hesaba katarsak akü hiçbir zaman dolmayacak demektir.

Bir akü jel ise 14,4Volta kadar;

Sulu akü ise 15,6Volta kadar şarj edilmelidir.

Bu voltajları gören akünün şarj akımı kesilir. Akü voltajı kendiliğinden yavaş yavaş 13,5Volta iner. 13,5V bir akünün tam dolu voltajıdır. Kaynak geriliminin en azından bu voltaj seviyesinde olması gerekir. Dolayısıyla trafonun sekonder voltajı 15VAC veya 16VAC olursa daha iyi olur.

AX

Devreyi yapıp denedin mi? Merak etme akü şarj olacak hem de 15 Voltun üzerine bile çıkacak zahmet olacak ama devredeki üç beş malzemeyi biraraya getir dene ve gör. Kondansatör olmasa bile burda akü kondansatör gibi davranacak kondansatörü kullanmamın nedeni çıkışlar boştayken set edildiğinde gerilimin dalgalanmaması için. Sen sekonder AC 15V..16 Volt kullanırsan akünün şarj gerilimi 20Voltların üzerine çıkacak aküyü şişirecektir, Bu gerilimle beslersen ancak elektronik komponentlerle gerilimi ve akımı sınırlayabilirsin. Baştan da söyledim ve yazımda da belirttim bu bir pratik devre işinizi görür fazla beklentisi olanlar için bu devre yeterli değil diye de belirttim, ayrıca en az malzemeyle iş görecek bir devre yayınlıyorum diye yazdım okursan anlarsın, bir röle ve dirençten çok fazla şey bekliyorsun. Sen kendi değerlerin ile yap bir de benim verdiğim değerlerle yap testlerini de yap ve ondan sonra devrenin kritiğini yap. Evet şemada akünün simgesi ters kullanmışım gözümden kaçmış sayfanda söz verdim işten geldim uykusuz uykusuz çizip paylaştım sen bağlarken düzgün bağlarsın olur biter hem st-by ledinin şaseye bağlantısında da eksik var bunlara takılma.

seron

Abi dur dövme :D

Daha evvel 12V trafoya redresör bağlayarak tofaş arabamın aküsünü şarj edemedim. Yani denedin mi? Denedim. Sekonder voltajı 16VAC olursa akü şişmez; taki otomatik kesim yaparsan. İster şmit triger'li yap, ister opamplı yap, ister zener-transistörlü yap otomatik kestirirsen sıkıntı kalmaz akü dolunca kestirirsin. Akünün ters olmasını dışarıdan bakanlara karşı söyledim eleştirmedim. Yeni bakıp öğrenenler var. LED'in eksiye bağlantısında bir sıkıntı göremedim noktayı unutmuşsun sadece.

AX

Seron yemin ediyorum şaka gibisin. Derler ya halamın bıyıkları olsa amcam olurdu diye, yok ben bilmiyorum elektroniği bir ara bana ders ver minnettar kalacağım. Kardeşim ben ne yazdım sen ne söylüyorsun başlık bu daha ne söyleyeyim.
ÇOK AZ MALZEME İLE BASİT ŞARJ DEVRESİ
Devreyi hazırlayıp çizerken bile ben bu kadar yorulmadım. Sanırım senin sitede yalnızlıktan canın sıkılmış sataşacak birini arıyorsun ama o kişi ben değilim bir başkasını bul. Yoksa bu şekilde davranmanın başka izahı olamaz.
Ya yazdıklarımı okumuyorsun ya da bildiğini okuyorsun.
Tofaşın aküsünü şarj ederken kullandığın trafo kaç wattı? ve ne kadar süre şarjda tuttun?
Arkadaşlar sizden ricam bu devreyi öngördüğüm değerler içerisinde yapıp buradan paylaşırmısınız.
Bak güzel kardeşim Bosch 2Amperlik şarj cihazı yapmış sadece 30W 12,4 Volt Ac sekondere bir köprü diyot kullanmış basit bir analog panelmetreyi ampermetre olarak devreye seri bağlamış dünyaya satmış. Ben seneler evvel yanan köptü diyotunu değiştirmiştim. Demek ki oluyormuş.

AX

İlk yazım bu okursanız ne demişim ne paylaşmışım..

Hızlı Yanıt

Not: Bu konu bir moderatör tarafından onaylanmadan görüntülenmeyecektir.

Adı:
E-Posta:
Doğrulama:
Lütfen bu kutuyu boş bırakın:
IRFP250 Nedir:
kısayollar: göndermek için alt+s veya önizleme yapmak için alt+p'ye basın